ЛЕРМОНТОВДУН “ДЕМОН” ПОЭМАСЫНЫН ЭКИ КОТОРМОСУ ЖӨНҮНДӨ: СИНХРОН ЖАНА САЛЫШТЫРМА КОТОРМО
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948610_2023_4_14Ачкыч сөздөр:
идеялык-көркөмдүк, сюжеттик-композициялык, сөзмө-сөз, он бир муундуу ыр, түпнусканын улуттук интонациясы, автордун манерасы, көчүрмө, поэтикалык ритмикасыАннотация
Бул макалада көркөм котормодо котормочу чыгарманын идеялык жана көркөмдүк формаларын толук берүүгө тийиш экендиги айтылат. Башкы маселе, чыгарманын түпнускасын алымча-кошумчасыз, бирдей даражада ишке ашыруу керек. Мурдагы котормолорго салыштырганда, Омор Султановдун “Азреил” поэмасы идеялык- көркөмдүк жагынан алганда сюжеттик-композициялык өзгөчөлүгү байкалат, бир кыйла ийгиликтүү чыккан. Кандай чыгарма болбосун, котормонун негизги кемчилиги баарынан мурда котормочунун пассивдүүлүгүндө, автордун сүйлөмүнүн туткунунан бошоно албай, аларды сөзмө-сөз, супсак кылып которо берип, өзүнүн чыгармачылыгынын активдүүлүгүн да жоготуп алат. Мындай учурларда сөзсүз түпнусканын улуттук интонациясынын өзгөчөлүгү сакталбайт, автордун манерасынын индивидуалдуу бөтөнчөлүгү окуучуга жетпейт, чыгарманын идеялык-көркөмдүк деңгээли бүдөмүктөнөт. Котормонун ар бир сөзү, ар бир сүйлөмү котормочунун иш процессиндеги активдүүлүгүн далилдебей, тескерисинче түпнусканын начар, күңүрт, бүдөмүк көчүрмөсүн көрсөтүп турса, анын окуган адамга бере турган эстетикалык таасири жокко чыгат. Ошондуктан котормонун ар тараптуу жеткилең иштелип, сапаттынын жогорку чегине жеткириле иштелип чыгышы биринчи кезекте, котормочунун чыгармачылык дареметине түздөн-түз байланышат.
Библиографиялык шилтемелер
Абдиев, Т. (2008). Котормотаануу илимине киришүү. Бишкек
Акматова, Д. С. Сложности переводов имитативов с кыргызского языка на русский / Д. С. Акматова // Вестник Ошского государственного университета. – 2021. – Т. 4, № 4. – С. 166-173. – DOI 10.52754/16947452_2021_4_4_166. – EDN: LJIYVO.
Ахматова, А. (1997). Примите это дар. М.
Ахматова, А. (2017). Столько просьб у любимой всегда...Москва.
Ахматова, А. (2017). Столько просьб у любимой всегда...Москва.13-бет
Бурканова, Ж.М. Основные преобразования перевода / Ж. М. Бурканова // Вестник Ошского государственного университета. – 2020. – Т. 2, № 1-4. – С. 65-70. – EDN: MYSHIS.
Волкова, А.А, Смирнова, Л.А. (1977). История русской литературы XX века. Москва. “Просвещение”
Жирмунский, В. ( 1973). Творчество Анны Ахматовой. Л. ”Наука”.
Исмаилова, Р. (2023). Эркин котормо жана анын сапат белгилери. Вестник Ошского государственного университета, (2), 185-202. https://doi.org/10.52754/16948610_2023_2_22. EDN: DKUNFG. DOI: https://doi.org/10.52754/16948610_2023_2_22
Караева, З., Касымбеков, Н. (2019). Котормонун теориялык жана практикалык негиздери. Бишкек.
Лермонтов, М.Ю (1988). Азреил. Поэма .Өспүрүмдөр үчүн Кот: О. Султанов, Ф.”Мектеп
Лермонтов, М.Ю.(1972). Демон. Измаил-Бей. Маскарад.Кот: З.Мамытбеков. Ф.”Мектеп
Рысалиев, К. (1956). Лермонтовдун ырлары менен поэмаларынын кыргызча котормолору туралуу, “Советтик Кыргызстан”. №2.
Рысалиев, К. (1962). Бул жөнүндө сөз козгоо керек. “Советтик Кыргызстан”. 8-апрель
Тезисы конференции, (1989). Анна Ахматова и русская культура начала XX века. Москва.