ЗАМАНБАП КОНТЕКСТТЕ “АЙТЫШ” ЖАНРЫНЫН ӨНҮГҮҮ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948610_2024_4_23Ачкыч сөздөр:
aitysh, aitysh-battle, akyn, improvisation, folklore, oral national creativity, competitionsАннотация
Айтыш-кыргыздардын улуттук маданиятында өзгөчө орунду ээлеген өнөр. Ал маданий мурастын бир бөлүгү катары коргоону, сактоону жана кийинки муундарга өткөрүп берүүнү талап кылат. Ал эми технологиянын өнүгүү доорунда жаш муундар арасында фольклордук дуэлди сактоо, өркүндөтүү жана жайылтуу үчүн инновацияларды колдонуу керек. Бул изилдөөнүн максаты-айтыштын кыргыз элинин тарыхынын ар кайсы мезгилдеринде болгон өзгөрүүлөрүн талдоо. Сөз күрөшүнүн заманбап шарттарга ылайыкташуу жолдоруна өзгөчө көңүл бурулду. Изилдөө жаңы технологияларды киргизүү аркылуу маданий мурастарды сактоо аны коргоону гана эмес, жаш муундардын сынчыл ой жүгүртүү жөндөмүн өрчүтөрүн аныктады.
Библиографиялык шилтемелер
Абдимиталип уулу, Н. & Жапаралиев, Ш.Ж. (2023). “Диван Лугат ат-түрктө” кездешкен музыкалык терминдер. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Филология, №1(1), сс. 1-11. DOI: 10.52754/16948874_2023_1(1)_1. EDN: BYYETN. DOI: https://doi.org/10.52754/16948874_2023_1(1)_1
Мураталиева, У.Т. (2019). «Элементы черной риторики в диалогических жанрах фольклорных произведений». Научный аспект, №2, с. 896-904.
Максатбекова, Н. (2021). «Айтыш Өнөрүнүн Өзгөчөлүктөрү». Окутуунун Инновациялык Технологиялары, №1, с. 68-70.
Дыйканбаева, Т.Т., Алимбаева, С.А. (2016). «Роль и место «Айтыш» в Кыргызской культуре». Вестник Ошского государственного университета, № 3-2 с. 263-266.
Ормонова С. К. (2024). «Сатира и юмор в кыргызских айтышах». Автореферат дисс. канд. филол. наук.
Мамбеталиев, К.И. (2017). «Кыргызская акынская поэзия в досоветскую эпоху». Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований, № 5 (часть 1), с. 159-163.
Токтоназарова, О.М. (2022). «Айтыш на телевидении как способ трансляции национальных ценностей». Вестник КРСУ, Том 22. № 6, с.183-188. DOI: https://doi.org/10.36979/1694-500X-2022-22-6-183-188
Шаимкулова, О.Р. (2021). Эпикалык жана акындык поэзиядагы интеллектуалдын образы (Жусуп Баласагын, Асан-Кайгы, Толубай-сынчы, Балык Ж.Б.). Вестник Ошского государственного университета, Том. 4, №4, сс. 239-248. DOI: 10.52754/16947452_2021_4_4_239. EDN: UIZSFJ. DOI: https://doi.org/10.52754/16947452_2021_4_4_239
Материалы из интернета
Мээрим Көлбаева: Айтыш өнөрүнүн табияты. http://ruhesh.kg/ky/category/show/news/1244/meerim-kolbaeva-aytish-onorunun-tabiyati-4?view=translate (дата обращения 13.07.2024)
В Кыргызстане насчитывается более 20 акынов-импровизаторов, – директор филармонии. З.Усенбаев. https://www.for.kg/news-216569-ru.html (дата обращения: 18.07.2024)
Акыны-импровизаторы-душа кыргызского народа. https://www.molbulak.ru/news/chaykhana/akyny-improvizatory-dusha-kyrgyzskogo-naroda (дата обращения 18.07.2024)
Искусство импровизации «Айтыш» включено в репрезентативный список ЮНЕСКО. https://rus.azattyk.org/a/27404332.html (дата обращения 15.07.2024)
О чем поет народ… (О возрождении древнего искусства кыргызов – айтыша). Юлдашева Н. https://24.kg/archive/ru/culture/26880-2007/11/05/67407.html (дата обращения 07.11.2024)
Фольклорная дуэль: в Кыргызстане прошло соревнование акынов-импровизаторов. https://mir24.tv/news/16488153/folklornaya-duel-v-kyrgyzstane-proshlo-sorevnovanie-akynov-improvizatorov (дата обращения 13.07.2024)
Финальный айтыш открыл новые имена талантливых акынов. Институт медиа полиси. https://media.kg/news/finalnyj-ajtysh-otkryl-novye-imena-talantlivyh-akynov/ (дата обращения 18.08.2024)