ОРТО КЫЛЫМДАРДАГЫ ЧЫГЫШ ОЙЧУЛ-ААЛЫМДАРЫНА КОШУМЧА ЫСЫМ (НЫСПА) БЕРИЛИШИНИН МААНИСИ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948610_2024_4_11Ачкыч сөздөр:
алгебра, алгоритм, акылмандар үйү, жибек жолу, зорастризм, перипатеизм, суфизм, калам, ныспа, фарабАннотация
Макалада орто кылымдардагы Чыгыш элдеринин маданияты, илим-билими анын ичинде философиясы, ошол кездеги европалык маданиятка салыштырууга мүмкүн эмес бийиктикте өсүп-өнүккөндүгү. Ошондой эле бул аймакта ар кандай тарыхый-философиялык агымдар «перипатетизм», «калам», «суфизм» ж.б. бир эле мезгилде, бир эле региондо өкүм сүрүшкөндүктөрү көрсөтүлүп, орто кылымдагы Чыгыш маданиятынын айрым орчундуу бөтөнчөлүк, өзгөчөлүктөргө ээ болгондугу айгинеленет. Эң оболу бул маданият дүркүрөп өнүгүп, тамыр жайып жаткан ислам дининин таасирине карабастан анын багыты, элди билим менен сугарууга, сабатсыздыкты жоюп, агартуу иштерине көбүрөөк көңүл бөлүгө анын өкүлдөрү Фараби, Хорезми, Фергани, Бируни, Кашгари, Баласагуни, Бухари, Самарканди ж.б. түрткү беришкен жана салым кошушкандыгы менен биргеликте аты аталган улуу ойчулдарга өз аттарына кошумча ныспа иретинде өздөрү туулуп-өсүп жашашкан жер-суу аттарынын (шаарлардын ж.б. аталыштары) берилишинин мааниси каралган.
Библиографиялык шилтемелер
Алиев, А. Духовное наследие средневековых ученых-энциклопедистов Центральной Азии [Текст] / А. Алиев. – Ош: Б.и., 2002. – 110 с.
Бартольд, В.В. Караханиды, сельджуки, кара-китаи и хорезмшахи [Текст] / В.В.Бартольд // Бартольд В.В. Соч. – М., 1963. – Т.2, ч.1. – С. 127-137.
Бекназаров, С. М. Педагогические идеи восточного мыслителя Кулкожоакмат-Ясевий / С. М. Бекназаров, А. С. Орозматова, А. Ч. Райымбаева // Вопросы востоковедения. – 2022. – № 1. – С. 32-36. – DOI 10.52754/16948653_2020_1_6. – EDN CNSVMF.
Бертельс, Е.Э. Персидская поэзия в Бухаре Х в. [Текст] / Е.С. Бертельс. – М.; Л.: Б.и., 1935. – 58 с.
Горячева, В.Д. Средневековые городские центры и архитектурные ансамбли Киргизии [Текст] / В.Д. Горячева. – Фрунзе: Илим, 1983. – 144 с.
Григорьев, В.В. Караханиды в Мавераннагре по Тарихи Мунедджим-баши [Текст] / В.В. Григорьев. – СПб.: Тип. императ. Акад. наук, 1874. – 70 с.
Игнатенко, А.А. В поисках счастья: общественно-политические воззрения арабо-мусульманских философов средневековья [Текст] / А.А. Игнатенко. – М.: Мысль, 1989. – 254 с.
Исаков, К. А. Кыргызстандын аймагында диндердин тогошуусу жана карым-катышы (орто кылымдар мисалында) / К. А. Исаков, Р. М. Реимов, С. С. Бойтоева // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Философия. Социология. Политология. – 2023. – No. 2(2). – P. 21-27. – DOI 10.52754/16948823_2023_2(2)_4. – EDN KENOUN. DOI: https://doi.org/10.52754/16948823_2023_2(2)_4
Казибердиев, А.Л. Абу Наср Аль-Фараби. Исследование и переводы [Текст] / А.Л.Казибердиев, С.А.Муталибов. – Ташкент: Фан, 1986. – 200 с.
Красная речка и Бурана [Текст]: материалы и исслед. Кирг. археол. экспедиции АН Кирг.ССР. – Фрунзе: Илим, 1989. – 184 с.
Культурные связи народов Средней Азии и Кавказа: древность и средневековье [Текст]. – М.: Наука, 1990. – 191 с.
Тажибаева, С. К. Педагогические идеи восточного мыслителя Махмуда Кашгари-Барскани / С. К. Тажибаева, А. Ж. Шайимкулов, А. Ш. Таирова // Вопросы востоковедения. – 2022. – № 1. – С. 114-120. – DOI 10.52754/16948653_2020_1_21. – EDN OPPVJR.
Хайруллаев, М.М. Фараби. Эпоха и учение [Текст] / М.М. Хайруллаев. – Ташкент: Узбекистан, 1975. – 352 с.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2024 The Author(s)
