КАЗАКСТАН ТЕРРИТОРИЯСЫНДАГЫ КАНАТТУУЛАР ТУМООСУ ВИРУСУ КОЛЛЕКЦИЯСЫНЫН ИСОЛАТТАРЫН АНЫКТОО ЖАНА ПАТОГЕНДИЛГИ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16947452_2022_3_62Ачкыч сөздөр:
канаттуулар тумоосу, субтип, полимераздык чынжыр реакциясы, гемагглютинацияны бөгөт коюу реакциясы, нейраминидазаАннотация
Бул эмгекте 2002-2003-жылдары мониторинг изилдөөлөрүндө чогултулган Казакстанда бөлүнүп алынган канаттуулар тумоосунун вирусунун коллекциялык изоляттарынын патогендүүлүгүн аныктоо жана изилдөө боюнча изилдөөлөрдүн натыйжалары берилген. Терүү иштеринин натыйжасында изилденген 7 үлгүнүн ичинен 6 изолят РТГАдагы H13 субтипине таандык экени аныкталган, алар кийинчерээк ОТ-ПЦР менен тастыкталган. Ошол эле учурда, РТГАда бир үлгү H1 субтипи жана Ньюкасл оорусу вирусу үчүн кайчылаш натыйжаларды көрсөттү, бул үлгүнүн булганышын тастыктайт. Андан ары, бул үлгүлөрдү нейраминидаза протеинине ПЦР аркылуу сынап көргөндө, алар N6 түрүнө таандык экени аныкталган. Канаттууларга карата изоляттардын патогендүүлүгүн изилдөөдө канаттуулардын тумоосу вирусунун текшерилген изоляты начар патогендүү экени аныкталган.
Библиографиялык шилтемелер
Afanador-Villamizar A. et al. Avian influenza in Latin America: A systematic review of serological and molecular studies from 2000-2015. / Afanador-Villamizar A. Gomez-Romero C, Diaz A, Ruiz-Saenz J // PLoS ONE. 2017. Vol.12. №6.
WHO/OIE/FAO H5N1 Evolution Working Group. Continued evolution of highly pathogenic avian influenza A (H5N1): updated nomenclature. Influenza Other Respir Viruses 2012; 6:
Webster R.G. et al. Evolution and ecology of influenza A viruses. / Webster R.G., Bean W.J., Gorman O.T., Chambers T.M., Kawaoka Y. // Microbiological reviews. 1992; Vol.56. №1.
Chan J.F. et al. Cross-species transmission and emergence of novel viruses from birds. / Chan J.F., To K.K., Chen H, Yuen K.Y. // Current Opinion in Virology. 2015. Vol.10. №3.
Tong, S. et al. A distinct lineage of influenza A virus from bats. / Tong, S., Li, Y., Rivailler, P., Conrardy, C., Castillo, D. A., Chen, L. M., Recuenco, S., Ellison, J.A., Davis, C.T., York, I. A., Turmelle, A. S., Moran, D., Rogers, S., Shi, M., Tao, Y., Weil, M.R., Tang, K., Rowe, L.A., Sammons, S., Xu, X., Donis, R.O. // Proc Natl Acad Sci U S A. 2012. Vol.109. №11.
Amirgazin, A. et al. Highly pathogenic avian influenza virus of the A/H5N8 subtype, clade 2.3.4.4b, caused outbreaks in Kazakhstan in 2020. / Amirgazin, A., Shevtsov, A., Karibayev, T., Berdikulov, M., Kozhakhmetova, T., Syzdykova, L., Ramankulov, Y., & Shustov, A. V. // PeerJ. 2022. Vol.10.
WHO. Manual on Animal Influenza Diagnosis and Surveillance / WHO/CDS/CSR/NCS/2002.5. // Switherland: Geneva, 2002. – Rev. 1.
OIE. (2007). Chapter 2.7.12 Avian Influenza. In: Terrestrial Animal Health Code, Sixteenth Edition. OIE, Paris.
Жуматов К.Х. Вирусы гриппа А: классификация, структура и распространение в биосфере. Вестник КазНМУ. 2014. -№2.
Hinshaw V.S. et al. Antigenic and genetic characterization of a novel hemagglutinin subtype of influenza A viruses from gulls. / Hinshaw V.S., Air G.M., Gibbs A.J., Graves L, Prescott B, Karunakaran D. // J Virol. 1982. Vol.42. №3.
Ямникова С.С. Мониторинг за циркуляцией ВГА в популяциях диких птиц Северного Каспия / Ямникова С.С., Гамбарян А.С., Федякина И.Т. и др. // Вопр. вирусол. 2001. - №4.
Ишмухаметова Н.Г. Изучение биологическихсвойств и антигенных взаимосвязей казахстанских штаммов вируса гриппа А с гемагглютинином Н13 / Ишмухаметова Н.Г., Асанова С.Е., Кыдырманов А.И. и др. // Изв. МОН РК. Сер. биол. и мед. 2004. - №4. -
Саятов М.Х. Антигенный спектр вирусов гриппа, циркулирующих среди диких и домашних птиц в Республике Казахстан. / Саятов М.Х., Кыдырманов А.И., Жуматов К.Х., Ишмухаметова Н.Г., Даулбаева К.Д., Карамендин К.О., Асанова С.Е., Шахворостова Л.И. // Доклады Национальный Академии наук Республики Казахстан, 2009. -№4.
Roy Chowdhury I et al. Pathogenicity and Transmissibility of North American H7 Low Pathogenic Avian Influenza Viruses in Chickens and Turkeys. / Roy Chowdhury I, Yeddula S.G.R, Kim S.H. // Viruses. 2019. Vol.11. №2.
Daoust, P.Y. et al. Replication of 2 subtypes of low-pathogenicity avian influenza virus of duck and gull origins in experimentally infected Mallard ducks. / Daoust, P.Y., van de Bildt, M., van Riel, D., van Amerongen, G., Bestebroer, T., Vanderstichel, R., Fouchier, R. A., & Kuiken, T. // Vet Pathol. 2013. Vol.50. №3.