КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН КЫЗЫЛ-КИЯ БАЗАЛЬТ КЕНИНИН КРИСТАЛЛДАРЫНЫН БЕТИНИН МИКРОРЕЛЬЕФИНИН (ФРАКТАЛДЫК КАСИЕТТЕРИН) ИЛИКТӨӨ

Авторлор

  • Элбек Маматов Ош мамлекеттик университети
  • Ысламидин Ташполотов Ош мамлекеттик университети
  • Таалайбек Ибраимов Ош мамлекеттик университети

DOI:

https://doi.org/10.52754/16947452_2022_1_205

Ачкыч сөздөр:

Базальт тоо тектеринин кристаллдары, микросүрөттөр, бекемдик көрсөткүчүнүн индекси, фракталдык индекс, каптоо ыкмасы, фракталдык өлчөм, тоо жаракалары

Аннотация

Кыргыз Республикасынын Кызыл-Кыя базальт кенинин кристаллдарынын микрорельефинин беттик касиеттери изилденген. Фракталдык өлчөмдү аныктоонун негизинде базальт тектеринин кристаллдарынын бетинин микрорельефин изилдөө жүргүзүлгөн. Компьютер менен коштолгон микроскоптун жардамы менен кристалл үлгүлөрүнүн бети сканерден өткөрүлдү жана кристаллдын ар бир түрү үчүн базальт тектеринин кристаллынын бир нече мүнөздүү аймактары изилденген. Беттик микрорельефтин фракталдык өлчөмүнө жараша базальт тектеринин жаракаларга туруктуулугунун индексине баа берүүлөр жүргүзүлгөн. D фракталдык өлчөмүн аныктоо үчүн базальт кристаллынын бетинин сүрөтү көптөгөн клеткаларга бөлүнгөн жана ээлеген клеткалардын саны эсептелген, андан кийин клетканын өлчөмү чоңойтулуп, мурунку жасалган кадамдарды кайталап, алынган. Колдонулган клетканын өлчөмү боюнча ээлеген клеткалардын санынын анын өлчөмүнөн болгон көз карандылык табылган жана графиктен фракталдык индексинин маанилери, андан кийин фракталдык өлчөм аныкталган.

Библиографиялык шилтемелер

Латыпова Н. В. Фрактальный анализ: учеб. пособие [Текст]/Н.В.Латыпова – Ижевск: Издательский центр «Удмуртский университет», 2020.

Аптуков В.Н., Митин В.Ю., Морозов И.А. Фрактальные и механические свойства кристаллов поваренной соли в нанодиапазоне [Текст] / В.Н. Аптуков, В.Ю Митин., И.А. Морозов// Вестник Пермского университета. – 2014. В. 4(27) .

Аптуков В.Н., Митин В.Ю., Скачков А.П. Исследование шероховатости поверхности кристаллов шпатового галита на микро- и наноуровне [Текст] / В.Н. Аптуков, В.Ю Митин., А.П. Скачков// Вестник Пермского университета. 2014. В. 1(24) .

Старченко Н.В. Индекс фрактальности как анализ хаотических временных рядов[Текст]: дисс. канд. физ.-мат. наук./Н.В.Старченко. М., 2005

Аптуков В.Н., Митин В.Ю. Сравнительные характеристики изрезанности рельефа поверхности зерен сильвина, шпатовой соли и карналлита в нанодиапазоне [Текст] / В.Н. Аптуков, В.Ю Митин // Физико-технические проблемы разработки полезных ископаемых. 2013. № 1.

Ташполотов Ы., Петрянов И.В., Садовский Б.Ф. О дискретном изменении сферы действия поверхностных сил при взаимодействии конденсированных фаз[Текст] / Ы.Ташполотов, И.В.Петрянов., Б.Ф.Садовский // ДАН СССР, 1990, т. 314, №4,

Мосолов А.Б. Фрактальная Гриффитсова трещина [Текст]/А.Б.Мосолов // Журнал технической физики. – 1991. Т. 61. – № 7.

Булат А.Ф., Дырда В.И. Фракталы в геомеханике[Текст]/А.Ф.Булат, В.И.Дырда. – Киев: Наукова думка. 2005.

Жүктөөлөр

Жарыяланды

2022-03-31

Кандай шилтеме берүү керек

Маматов, Э., Ташполотов, Ы., & Ибраимов, Т. (2022). КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН КЫЗЫЛ-КИЯ БАЗАЛЬТ КЕНИНИН КРИСТАЛЛДАРЫНЫН БЕТИНИН МИКРОРЕЛЬЕФИНИН (ФРАКТАЛДЫК КАСИЕТТЕРИН) ИЛИКТӨӨ. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы, (1), 205–213. https://doi.org/10.52754/16947452_2022_1_205