МАХМУД КАШГАРИНИН “ДИВАН ЛУГАТ АТ-ТҮРК” СӨЗДҮГҮНДӨГҮ АЙРЫМ ФОЛЬКЛОРДУК ЭЛЕМЕНТТЕР ТУУРАЛУУ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948610_2023_2_12Ачкыч сөздөр:
кыргыздар, карахандар, Махмуд Кашгари, “Диван Лугат ат-Түрк”, “Манас” эпосуАннотация
Макалада караханийлер доорунун окумуштуусу Махмуд Кашгаринин «Диван Лугат ат-Түрк» [XI кылым] эмгегинде кездешкен этнографиялык маалыматтарынын мисалында караханидардын салттуу руханий маданияты каралат. Бул китеп түрк элдеринин жашоосунун жана ишмердүүлүгүнүн бардык аспектилерин камтыгандыктан аны энциклопедиялык эмгек деп ишенимдүү айтсак болот. Махмуд Кашгари аталган эмгеги менен тил илиминин, этнографиясынын жана фольклорунун пайдубалын түптөгөн. Сөздүктө жазылган Караханиддер менен азыркы кыргыздардын мифтерин жана уламыштарын салыштырып талдоо аркылуу макаланын автору орто кылымдардагы түрктөр менен азыркы кыргыздардын руханий маданиятындагы жалпылыктар аркылуу кыргыз элинин маданий мурасын изилдөөдө карахандар доорунда жазылган эмгектердин ролунун жогору экендигине басым жасайт. Макалабыздын максаты “Манас” эпосундагы айрым мифологиялык сюжеттердин Махмуд Кашгаринин “Диван Лугат ат-Түрк” сөздүгүндөгү этнографиялык материалдар салыштырып талдоо болуп саналат.
Библиографиялык шилтемелер
Джуманалиев. Т. Хрестоматия по древней и средневековой истории Кыргызстана. Том 1. – Бишкек, 2007. – 676 стр.
Диваев А. Ит-ала-каз [Поверье]. // Этнографическое обозрение. 1908, №1 и 2 . – Москва, 1908. – 228 стр.
Катанов Н.Ф. Хакасский фольклор // “Образцы народной литературы тюркских племен”. Т. IX. – СПб, 1907.
Липец Р.С. Образы батыра и его коня в тюрко-монгольском эпосе. – Москва, 1984. – 262 стр.
Манас: Эпос. Саякбай Каралаевдин варианты боюнча. – 1-китеп. – Фрунзе, 1984. – 768 стр.
Манас. Героический эпос кыргызского народа. Академическое издание по варианту Саякбая Каралаева. 3-книга. – Бишкек, 1998. – 788 стр.
Манас энциклопедия, 1-т. Аалам – Манастын музыкасы. – Бишкек, 1995. – 440 стр.
Махмуд аль-Кашгари Диван Лугат ат-Турк / Перевод, предисловие и комментарии З.-А.М.Ауэзовой. Индексы составлены Р.Эрмерсом. – Алматы, 2005. – 1288 стр.
Мукамбаев Ж. Диалектологический словарь кыргызского языка. – Бишкек, 2009. – 1395 стр.
Нестеров С.П. Конь в культах тюркоязычных племен Центральной Азии в эпоху средневековья. – Новосибирск, 1990. – 143 стр.
Солтоноев Белек Кыргыз тарыхы. – Бишкек, 2003. – 448 б.
Тревер К.В. Сэнмурв-Паскудж, собака-птица. – Ленинград, 1937. – 74 стр.
Юдахин К. Киргизско-русский словарь. 1- книга, А-К. – Фрунзе, 1985. – 504 стр.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2023 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы
