ОРТО КЫЛЫМДАРДАГЫ КАРАХАНДАР ЖАНА АЗЫРКЫ КЫРГЫЗДАРДА БАЛАНЫН ТӨРӨЛҮШҮНӨ БАЙЛАНЫШКАН ЫРЫМ-ЖЫРЫМДАР
DOI:
https://doi.org/10.52754/16947452_2022_3_126Ачкыч сөздөр:
Махмуд Кашгари, “Диван Лугат ат-Түрк”, карахандар, , кыргыздар, УмайАннотация
Баланын төрөлүшүнө байланышкан үрп-адаттар, каада-салттар жана түшүнүктөр дүйнөдөгү бардык элдердин инсандык жана коомдук турмушунун маанилүү бөлүгү болуп саналат. Келечектеги урпактарга кам көрүү кылымдар бою ата-эненин милдети болгон жана баланы эрте өлүмдөн коргоо үчүн ар кандай ырым-жырымдар аткарылып келген. Анын ичинде кыргыздардын ырым-жырым маданиятынын бүтүндөй катмары төрөт жөрөлгөсү менен байланышкан. Макалада караханийлер доорунун окумуштуусу Махмуд Кашгаринин «Диван Лугат ат-Түрк» [XI кылым] эмгегинде кездешкен этнографиялык маалыматтарынын мисалында караханидардын салттуу руханий маданияты каралат. “Диван Лугат ат-Түрктө” кездешкен баланын төрөлүшүнө байланыштуу ырым-жырымдарды бүгүнкү кыргыз элинде баланын төрөлүшү жана бала чоңойтууда колдонулуп келе жаткан ырым-жырымдар менен салыштырып, арасындагы окшоштуктар жана айырмачылыктарды чыгарууга аракет кылдык.
Библиографиялык шилтемелер
Абрамзон С.М. Рождение и детство киргизского ребенка // Сборник музея антропологии и этнографии, т. XII. – М., 1949.
Баялиева Т.Д. Доисламские верования и их пережитки у киргизов. - Фрунзе, 1972.
Бичурин Н.Я. Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. Том 1. – Москва-Ленинград, 1950.
Кляшторный С.Г. Стелы Золотого озера (К датировке енисейских рунических памятников) // Turcologica: К семидесятилетию академика А.Н. Кононова. - Ленинград, 1976.
Манас. Киргизский героический эпос. Книга 1. – Москва, “Наука”, 1984. с илл. (“Эпос народов СССР”).
Махмуд аль-Кашгари Диван Лугат ат-Турк / Перевод, предисловие и комментарии З.-А.М.Ауэзовой. Индексы составлены Р.Эрмерсом. – Алматы, 2005.- 1288
Мурзакметов А.К. Кыргыз ырым-жырымдары. - Ош, 2005.
Снесарев Г.П. Реликты домусульманских верований и обрядов у узбеков Хорезма. – Москва, 1969.
Юдахин К.К. Киргизско-русский словарь. 1- книга, А-К. – Фрунзе, 1985.
Atalay Besim. Divanü Lûgat-it Türk Tercümesi, c.III. - Ankara, 1941.
Bayley H.W. Dictionary of Khotan Saka. – Cambridge etc., 1979.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2022 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы
