ЖЫЛМАКАЙ УРУКТУУ УЙГАК ӨСҮМДҮГҮНҮН (ARCTIUM LEIOSPERMUM) УГЛЕВОДДУК КУРАМЫНЫН ЭКОЛОГИЯЛЫК ЧӨЙРӨГӨ КӨЗ КАРАНДЫЛЫГЫ

Авторлор

  • Эльнура Эрназарова Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы
  • Кенешбек Турдумамбетов Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы
  • Зулайка Ажибаева Ош мамлекеттик университети
  • Ишенбай Содомбеков Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы

DOI:

https://doi.org/10.52754/16948610_2023_3_9

Ачкыч сөздөр:

углевод, полисахариддер, олигосахариддер, моносахариддер, жылмакай уруктуу уйгак

Аннотация

Жылмакай уруктуу уйгак өсүмдүгүнүн углеводдук курамынын өскөн жерлериненкөз карандылыгы изилденген. Өсүмдүктүн тамырынын жана жер үстүндөгү органдарынын углеводдук курамы вегетация мезгилине жана өсүү жерине жарашаөзгөчөлөндүгү аныкталган. Кургатылган жана майдаланган өсүмдүк үлгүлөрү 1:20 катышта алгач 96% этанол менен, андан кийин 82% этанол менен иштетилген. Таразада тартылып алынган өсүмдүк сырьесунун бир эле партиясынан ирээти менен углеводдор бөлүнүп алынды. Вакуумда концентрацияланган спирттик экстрактынан  моносахариддер, андан кийинки гидролиз учурунда - олигосахариддер, этанол менен экстракциялоодон кийинки калдыктын сууда эриген экстракттарынын гидролизаттарында полисахариддер аныкталган. Ойгонуу фазасында тамырларда 15,8% полисахариддер, ал эми аба бөлүгүндө 4,4% гемицеллюлоза басымдуулук кылаары аныкталган. Бучурлонуу фазасында тамырларда олигосахариддер кескин көтөрүлөт (8,1%), ал эми полисахариддер 17,3%, пектин заттары 3,8% түзөт. Ошентип, жылмакай уруктуу уйгактын (Arctium Leiospermum) углеводдорунун курамы өскөн жерине, өсүмдүктөрдүн фазалык өнүгүүсүнө жана аба ырайына жана климаттык шарттарга жараша экени аныкталган.

Библиографиялык шилтемелер

Оводов Ю.С. Полисахариды цветковых растений: структура и физиологическая активность // Биоорганическая химия. 1998. Т. 24. №7 С.483–501.

Голяева Н.Н,Федорченко Г.П, Луговская С.А,Плеханова Н.В. Лекарственные вещества из растительного сырья Киргизии.Фрунзе: Илим.1972.С 3-27.

Лекарственное растительное сырье. Фармакогнозия. СПб., 2004. 765 с.

Куркин В.А ¬Фармакогнозия ¬Самара 2004 . 1180 с.¬

Величко, В. В. Лопух войлочный и лопух большой - перспективные источники гепатопротекторных средств / В. В. Величко, М. А. Ханина // Разработка, исследование и маркетинг новой фармацевтической продукции : сборник научных трудов. Том Выпуск 68. – Волгоград : 2013. – С. 19-20.

Токсанбаева, Ж. С. Исследования фитопрепарата лопуха войлочного на антиоксидантную активность / Ж. С. Токсанбаева // . – 2010. – № 5. – С. 105-106.

Караева И.Т., Хмелевская А.В. Содержание некоторых биологически активных веществ в корнях лопуха большого (Arctiumlappa L.), произрастающего в республике Северная Осетия-Алания // Современные проблемы науки и образования. – 2015. – № 6. С. 600-605.

Кокина, Д. Г. Действие полисахарида листьев лопуха большого на эритропоз в условиях железодефицитной анемии / Д. Г. Кокина, И. А. Сычев // Современные проблемы науки и образования. – 2022. – № 5. – С. 94. – DOI 10.17513/spno.32048.

Ходжиматов М. Дикорастущие лекарственные растения Таджикистана. Душанбе, 1989. 366 с.

Махлаюк В.П. Лекарственные растения в народной медицине. М., 1992. 477 с.

Абдирасулова, Ж., Манвендра, С., Бегматова, Д., Бугубаева, М., & Калматов, Р. (2023). Рецидивирующие инфекции мочевыводящих путей у женщин (обсервационное исследование между Кыргызстаном и Индией). Вестник Ошского государственного университета. Медицина, №1(1), сс. 49-60. URL: https://journal.oshsu.kg/index.php/medicine/article/view/595 DOI: https://doi.org/10.56122/..v1i1(21).69

Дьякова, Н. А. Особенности накопления биологически активных веществ в корнях лопуха обыкновенного синантропной флоры Воронежской области / Н. А. Дьякова // Традиционная медицина. – 2021. – № 2(65). С. 47-52. – DOI 10.54296/181861732021247.

Исследования по разработке и валидации методики извлечения инулина из корней лопуха большого (ArctiumLappaL.) / Н. А. Дьякова, И. А. Самылина, А. И. Сливкин [и др.] // Вестник Воронежского государственного университета. Серия: Химия. Биология. Фармация. – 2016. – № 2. – С. 114-118.

Оленников, Д. Н. Методика количественного определения суммарного содержания полифруктанов в корнях лопуха (Arctium spp.) / Д. Н. Оленников, Л. М. Танхаева // Химия растительного сырья. – 2010. – № 1. – С. 115-120.

Турдумамбетов К, Бакирова Г.Ф, Рахимов Д.А. Глюкофруктаны из корней Arctium tomentosum. ХПС. Ташкент 2004 г.№3, С.181-183.

Турдумамбетов, К. Углеводы надземной части Arctium Leiospermum (Лопух голосемянный) / К. Турдумамбетов, Ж. Джорупбекова, Р. Гончарова // Известия Национальной Академии наук Кыргызской Республики. – 2015. – № 2. – С. 93-96.

Практикум по химии углеводов. Под ред.Жданова Ю.А. М.: Высшая школа, 1973-С. 179-182.

Жүктөөлөр

Жарыяланды

2023-09-27

Кандай шилтеме берүү керек

Эрназарова , Э., Турдумамбетов , К., Ажибаева , З., & Содомбеков , И. (2023). ЖЫЛМАКАЙ УРУКТУУ УЙГАК ӨСҮМДҮГҮНҮН (ARCTIUM LEIOSPERMUM) УГЛЕВОДДУК КУРАМЫНЫН ЭКОЛОГИЯЛЫК ЧӨЙРӨГӨ КӨЗ КАРАНДЫЛЫГЫ. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы, (3), 73–80. https://doi.org/10.52754/16948610_2023_3_9