АДАМДЫН ОЙЛООСУНА ТҮДӨН-ТҮЗ ТИЙШЕЛҮҮ ПРИЦИПТЕРДИН ТАЛАП КЫЛЫНУУСУ ЖАНА КЭЭ-БИР СОЦИО-ЭКОНОМИКАЛЫК СЕБЕПТЕР

Аннотация

Адам баласы дүйнөдө качан пайда болгондугу туурасында жалпысынан илимий жооп тактала элек болсо дагы азырынча археологиялык, антропологиялык, этнографиялык изилдөөлөрдүн натыйжалары бир топ салыштырмалуу өткөн кылымдардагы маалыматтарга карата  жемиштүү жана аныгыраак десек жаңылышпайбыз. Колго алынган макалабызда кыскача болсо дагы адам баласынын жүз миңдеген жылдар бою тарыхта басып өткөн катаал жана табияттын татаал шарттары менен кармашып өзүн жана табиятты таануу аракеттеринин өзөгүн түзгөн «таанып билүү», процессин учурубуздагы деңгээлге салыштыруу аркылуу, мындан ары коомубуздун парадигмаларын түзгөн; каада салт, ырым-жырымдар, ишенимдер, маданият, көнмүш адаттар, искуство, көркөм адабияттардын адам баласынын дүйнө таанымына кандайча таасир бергендигин тактоочу аракет менен бирге жеке индивид жана жалпы коомдун өсүп өнүгүүсү үчүн кайсыл шарттар туура тандалса оң таасир бере тургандыгы жөнүндө кыскача ой жүгүртүүнү бөлүшүп кетүүнү туура деп белгиледик. Себеби жогорудагы илимдердин изилдөөлөрүнө таяна турган болсок, адам баласынын табигый түрдө жаратылыштан эмнени пайдалуу жана эмненин пайдалуу эместигин тандоо жөндөмүнүн жок болгондугунан кабарлайт. Мисалы: кандайдыр бир тарыхка байланыштуу чыгарманын жалпы мазмуунундагы жакшы, баатыр, эр жүрөк, жаман-деп  аталган каармандар, көйгөйлөр, мамилелерди өзгөртпөстөн; дал өзүн каршы тарапта согушкан тарыхчынын баяндамаларын карай турган болсок тескерисинче жакшы жана адилеттүү деп мактаганын көрүүгө болот.