КУШАН ДООРУНДАГЫ ТҮШТҮК БАКТРИЯДАГЫ КОРГОНУУЧУ ТУРУКТАР ЖӨНҮНДӨ ОЙ-ПИКИРЛЕР (МИСАЛ КАТАРЫНДА МУНАРАЛАР)
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948610_2025_2_6Ачкыч сөздөр:
коргонуу түзүлүштөрү, фортификация, кушандар, коргон дубал, ок атуучу көзөнөк, мунара, коридор, шахристан, цитадельАннотация
Бул макалада Кушан доорунда Түндүк Бактриядагы шаарлар менен чептердин коргонуу системасынын маанилүү элементи болгон мунаралар (бурждар) жөнүндө айрым ойлор берилет. Бул контексте Түндүк Бактриядагы Далварзинтепа жана Зартепа археологиялык эстеликтериндеги, ошондой эле Түштүк Бактриядагы Дилбаржин эстелигиндеги коргонуу түзүлүштөрү талдоого алынат. Коргонуу түзүлүштөрү шаардын ажырагыс бөлүгү болуп, башкаруунун коопсуздугун камсыз кылган. Кушан дооруна таандык маданий катмарлары сакталып калган дээрлик бардык шаар эстеликтери дубал жана арыктар менен курчалган. Атүгүл чакан кыштактар же чептердин коргонуу системасына өзгөчө көңүл бурулган, айрым учурларда алардын коргонуу түзүлүштөрү шаарлардыкына салыштырмалуу деңгээлде болгон.
Библиографиялык шилтемелер
Albaum, L. I. (1960). Balalyk-Tepe. Tashkent: Fan.
Albaum, L. I. (1966). The Dalvarzintepa Settlement. In IMKU, Issue 7, pp. 47–65. Tashkent: Fan.
Bolelov, S. B. (Ed.). (2018). Kampyrtepa: A Kushan Fortress on the Oxus. Moscow: Nestor-History.
Dolgorukov, V. S. (1984). Defensive Structures of Dilbarjin. In Ancient Bactria (p. 58). Moscow: Nauka.
Eshov, B. Zh. (2008). The Formation and Development of Early Urban Civilization in Central Asia. Doctoral Dissertation. Tashkent: Institute of History, Academy of Sciences of Uzbekistan.
Gelin, M., & Tonnel, B. (2001). Riverine Fortifications of the Termez Citadel. In La Bactriane au Carrefour des Routes et des Civilisations de l’Asie Centrale. Paris: Maisonneuve et Larose – IFEAC.
Houal, J.-B. (2007). Restitution of the Ancient Fortifications of Tchingiz Tepe. In Actes du Colloque Virtual Retrospect, Archéovision 3, pp. 195–202. Bordeaux: Ausonius Editions.
Khodzhaniyazov, G. (2007). Ancient Khwarezm Defensive Structures (6th Century BCE – 4th Century CE). Tashkent: Uzbekistan.
Lavrov, V. A. (1950). Urban Planning Culture of Central Asia (from Ancient Times to the Second Half of the 19th Century). Moscow: Architecture and Urban Planning.
Leriche, P., & Pidaev, Ch. (2008). Termez sur Oxus: Cité-capitale d’Asie Centrale. Paris: IFEAC and Maisonneuve & Larose.
Litvinsky, B. A., & Sedov, A. V. (1983). Tepe-i Shakh: Culture and Connections of Kushan Bactria. Moscow: Nauka.
Mamatmusaev, T. (2021). City Tarmita (Old Termez) in the Kushan Period. The Scientific-Practice Journal of Architecture, Construction and Design, 1(1), Article 1. Retrieved from https://uzjournals.edu.uz/taqi/vol1/iss1/1
Masson, M. E. (Ed.). (1940). Termez Archaeological Complex Expedition 1936. Tashkent: Fan.
Masson, M. E. (Ed.). (1945). Termez Archaeological Complex Expedition (Volume II). Tashkent: Fan.
Pidaev, Sh. R. (2001). Tarmita – Termez up to 1221 AD: Genesis and Evolution of the City. In Ancient and Modern Termez at the Crossroads of Great Roads (p. 15). Tashkent: Sharq.
Pugachenkova, G. A. (1987). Shortape. In IMKU, Issue 21, pp. 21–45. DOI: https://doi.org/10.54648/TRAD1987041
Pugachenkova, G. A., Rtvelladze, E. V., et al. (1978). Dalvarzintepa: A Kushan City in Southern Uzbekistan. Tashkent: Fan.
Rakhmonov, Sh. (2001). Ancient Termez Fortifications: Historical Research and Scientific Conclusions. Tashkent: Fan.
Rtvelladze, E. V. (1976). New Ancient Bactrian Monuments in Southern Uzbekistan. In Bactrian Antiquities: Preliminary Reports on Archaeological Works in Southern Uzbekistan. Leningrad: Nauka, pp. 102–103.
Rusanov, D. V. (1994). Architectural Features of DT-25. In Dalvarzintepa Settlement (pp. 204–211). Tashkent: Fan.
Sabirov, K. (1979). Defensive Structures of Ancient Settlements and Cities in Central Asia (6th millennium BCE – 4th century CE). Abstract of PhD Dissertation. Moscow: Institute of History, USSR Academy of Sciences.
Jukov, V. D. (1961). Archaeological Survey at the Shahristan of Khayrabad-Tepe. In IMKU, Issue 2, pp. 179–180. Tashkent: Fan.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2025 The Author(s)
