ТӨМӨНКҮ ВОЛГА БОЮНДАГЫ АЛТЫН ОРДО ШААРЛАРЫНЫН АРХИТЕКТУРАЛЫК-ПЛАНДОО СТРУКТУРАСЫНЫН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948610_2024_1_9Ачкыч сөздөр:
Төмөнкү Волга боюндагы Алтын Ордо шаарлары, шаар маданияты, архитектуралык-пландоо структурасы, фортификация, короо-жайАннотация
Төмөнкү Волга аймагы Алтын Ордо мамлекети кыйраганга чейин экономикалык да, саясий жактан да негизги соода жолдорунун борбору болгон. XIII кылымдын 40-50-жылдарынан баштап Төмөнкү Волга боюнда Алтын Ордо хандарынын шаар куруу иштери башталган. Алтын Ордонун шаарларында отурукташкан жашоонун узак мөөнөттүү өнүгүүсүнүн натыйжасында эмес, Алтын Ордо хандарынын бийлигинин колдоосу менен пайда болгондуктан, шаарлардын тарыхый өзгөчөлүктөрүндө калктуу пункттардан шаарларга өтүү мезгилинин жоктугу кирет. Мындан тышкары, эстеликтин шаардык мүнөзүн аныктоонун кээ бир «типтүү» критерийлери, мисалы, чептердин болушу Алтын Ордо шаарларына тиешелүү эмес. XIV кылымдын 60-70-жылдарындагы жарандык кагылышууларга чейин Алтын Ордонун көптөгөн шаарларында, атүгүл өтө чоң шаарларында чептер табылган эмес. XIV кылымдын башынан алтын ордолук Төмөнкү Волгада исламдын таралышы Алтын Ордонун архитектурасынын жана жасалгасынын өнүгүшүнө таасирин тийгизген. Төмөнкү Волга боюндагы Алтын Ордо шаарларынын архитектуралык-пландоо структурасынын орнаменттик стили биринчи кезекте Орто Азиянын, Закавказьенин жана Ирандын чеберлеринин күчтүү таасири астында болгон.
Библиографиялык шилтемелер
Барбаро и Контарини о России. (1971). К истории итало-русских связей в XV в. Под ред. Э.Ч. Скржинской. Л.
Бернштам, А.Н. (1941). Археологический очерк Северной Киргизии. Фрунзе.
Большаков, О.Г. (1970). Некоторые вопросы изучения среднеазиатского города VIII-XII вв. в свете общей проблематики истории городов Востока // КСИА., №122.
Бырня П.П., Рябой Т.Ф. (1997). Монументальная архитектура золотоординского города XIV в. Шер аль-Джедид // CA., №2.
Егоров, Б.Л. (1970). Жилища Нового Сарая (по материалам исследований 1959-1965 гг.) // Поволжье в средние века. Москва. С. 172-193.
Егоров В.Л., Федоров-Давыдов Г.А. (1976). Исследование мечети на Водянском городе // Средневековые памятники Поволжья. Москва.
Егоров В.Л., Юхт А.И. (1986). В.Н. Татищев о городах Золотая Орды в Нижнем Поволжье // СА., №1.
Федоров-Давыдов Г.А., Вайнер И.С., Мухамадиев А.Г. (1970). Археологические исследования Царевского города (Новый Сарай) в 1959-1966 гг. // Поволжье в средние века. Москва.
Федоров-Давыдов, Г.А. (1973). Общественный строй Золотой Орды. Москва.
Федоров-Давыдов, Г.А. (1994). Золотоордынские города Поволжья. Москва.
Жуковская, Н.Л. (1988). Категория и символы традиционной культуры монголов. Москва.
Киселев, С.Б. (1957). Древние города Монголии // СА., №2.
Киселев, С.Б. (1965). Город на реке Хирхира // Древнемонгольские города. Москва.
Крамаровский, М.Г. (1997). Золотоордынский город Солхат-Крым: К проблеме формирования городской культуры (новые материалы) //Татарская археология. №1. Котел.
Лавров, В. А. (1950). Градостроительная культура Средней Азии (с древних времен до второй половины XIX века. Москва.
Неразик, Э.Э. (1976). Сельское жилище в Хорезме (I-XIV вв.). Москва.
Пугаченкова, Г.А. (1958). Пути развития архитектуры Южного Туркменистана поры рабовладения и феодализма. Москва.
Рашид ад-Дин, (1960). Сборник летописей. Т.Н. Москва.
Тизенгаузен, В.Г. (1884). Сборник материалов, отношения к истории Золотой Орды. Т.И. СПб.
Тизенгаузен, В.Г. (1941). Сборник материалов, отношения к истории Золотой Орды. Т.П. Москва.
Воронина, В.Л. (1959). Раннесредневековый город Средней Азии //СА., №1.
Зиливинская, Е.Д. (1993). Монументальное строительство в городах Золотая Орды. Дисс. канд. ист. наук Москва.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Версиялар
- 2024-03-27 (2)
- 2024-03-27 (1)
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2024 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы
