АЛИШЕР НАВОИНИН ЧЫГАРМАЛАРЫНЫН МИСАЛЫНДА ӨЗБЕК ТИЛИНДЕГИ ЧЕТ ТИЛДЕРДЕН АЛЫНГАН СӨЗДӨРҮНҮН ЛЕКСИКАСЫ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948610_2023_4_16Ачкыч сөздөр:
алынган сөздөр, лексема, тамак аттары, сөз жасоо, түрк сөздөрү, арабча сөздөр, перс тилинен алынган сөздөр, индиялык сөздөр, этимологияАннотация
Ар бир тил суффикстерди алмаштыруу, сөздөрдү жаңы мааниде колдонуу сыяктуу ички мүмкүнчүлүктөрдүн жардамы менен өнүгүп байыйт. Мындан тышкары тилдин өнүгүшүнө башка тилдерден лексикалык бирдиктердин кабыл алынышы, б.а. тышкы факторлор таасир этет. Бул процесс тилдин белгилүү мыйзамдарынын негизинде ишке ашат. Макалада улуу акын Алишер Навоинин чыгармаларынын негизинде түрк, фарс-тажик, араб, индия, кытай тилдеринен кирген өзбек адабий тилинин лексикасында орун алган тамак-аштардын аталыштарынын тарыхый калыптанышына илимий талдоо жасалган.
Библиографиялык шилтемелер
Абдуллаев Ф. XV аср ўзбек адабий тилининг диалектал асослари масаласи// Навоий ва адабий таъсир масалалари. -Ташкент, 1968. -С. 254.
Бафоев Б. Навоий асарлари лексикаси. -Ташкент, ФАН, 1983. -С. 155.
Dadaboyev H. “Devonu lug‘atit turk”ning til xususiyatlari. –Tашкент, TDShI, 2017, с.66-75.
Шаниязов К. О традиционной пище узбеков // Этнографическое изучение быта и культуры узбеков. – Ташкент, 1972. -106 с.
Ўзбек адабиёти тарихи. –Ташкент, ФАН, 1977. –С.159
Qurbonova M. Buxoro vohasi o‘zbek va tojiklarining an'anaviy taomlari: Dis... канд. ист.наук – Tашкент, 1994. - с.158.
Жомонов Р. Ўзбек тилида сўз ўзлаштириш ва имло муаммолари. -Т.: -Ўзбекистон, 2013.
Алишер Навоий. Муҳокаматул луғатайн. Тошкент. 1940, 46-6.
Alisher Navoiy asarlari tilining izohli lug‘ati. – T.: Fan, 1983-1985. T.I-IV.
Алишер Навоий. Мукаммал асарлар тўплами. 14-жилд. -T.: Fan, 1998.
Alisher Navoiy. Mukammal asarlar to‘plami. 20 ти томов. Т.6. -T.: Fan, 2000.
O‘zbek tilining izohli lug‘ati. 5 ти томов. – Т.: “O‘zbekiston nashriyoti”, 2021.
Сайидрахимов, К. Категория глагола ынгай в кыргызском и узбекском языках / К. Сайидрахимов // Вестник Ошского государственного университета. – 2020. – Т. 2, №1-4. – С. 202-208. – EDN: YDCNVV.
Давлатова, Р. Х. Дейксис социального статуса в узбекском языке и его выражение местоимениями / Р. Х. Давлатова // Вестник Ошского государственного университета. – 2020. – Т. 2, №1-4. – С. 75-80. – EDN: XGOKNN.