İslam Hukuku ve Dereceli Mantık İlişkisi
Anahtar Kelimeler:
Dereceli Mantık- Fıkıh- İslam HukukuÖzet
Sosyal ve bilimsel hayatımızda sık sık ölçme ve değerlendirmeler yapmaktayız. Bazen eksik bilgi veya teknik imkânsızlıklar sebebiyle belirsizliklerle karşılaşırız. Bu durumlarda olayları doğru ifade edebilmek için çoklu mantığı ihtiyaç duyarız. Bunu ilk kez ortaya koyan L. A. Zadeh’dir (Lotfi Aliasker Zadeh). O, bu mantığa L. A. Zadeh Fuzzy Logic adını vermiştir. Bu çalışmamızda onun Türkçe karşılığı olarak biz “dereceli mantık” kavramını kullanacağız. İslam hukuku ile dereceli mantık arasında birçok açıdan benzerlikler görebilmekteyiz. Nitekim İslam hukukunda kişinin tüm fiil ve sözlerinin Allah huzurunda bir değeri ve derecesi vardır. Bu derecelendirmeler farz, vacip, sünnet, müstehap, mekruh, haram, gibi kavramlarla karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmamızda dereceli Mantık ile İslam hukuku arasındaki benzerlik ilişkilerine örnekler vereceğiz.
Referanslar
Kur’an-ı Kerim.
Bojadziev, George – Bojadziev, (1995). Maria, Fuzzy Sets, Fuzzy Logic, Applications (Singapore, New York, London: World Scientific. Buhârî, Muhammed b. İsmail b. İbrahim, el-Camiu’s-Sahih. Beyrut, trz.
Demirci, Mehmet. “Tefsir Usulünün Felsefesi: et-Tefsîr fî Kavaidi ilmi’t-tefsîr Örneği, Osmanlı Toplumunda Kur’an Kültürü ve Tefsir Çalışmaları I, ed. Bilal Gökkır ve dğr., İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’an ve Tefsir Akademisi, 2011, ss.295-313.
Gaznevî, Ebu Hafs Siracüddin el Gaznevî, (2009). Şerhu Akîdeti’t-Tahaviyye, tah. Abdulkadir Nassar, Kahire.
Gül, Ekrem Sefa, (2018). “Klasik Mantık Açısından Çok Değerli ve Bulanık Mantık Sistemleri”. Tekirdağ: Tasavvur: İlahiyat Dergisi. 4/2.
Eyüpoğlu, Osman & Perşembe, Erkan (2010). “Toplumsal Değişim Patolojisi ve Temel Değişim Güdüsü”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 28, ss.113-129.
Eyüpoğlu, Osman (1996). Samsun İli Küçük Sanayi Sitesinin Sosyo-Ekonomik Yapısı İçinde Dinin Konumu, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Eyüpoğlu, Osman & Okuyan, Mehmet (2008). “Kur’an’ın Sosyo-Kültürel Koşulları Dikkate Alışı: Ma’rûf Kavramı Örneği”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 26–27, ss.175-213.
Eyüpoğlu, Osman & Yıldız Murat(2016). “Kur’an’ı Anlamaya Yönelik Literal ve Kültürel Yaklaşımların Sosyal Değişmeye Uyum Açısından İşlevselliği”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3, ss.163-198.
Heyet, (2006). İslam İlmihali, Diyanet İşleri Başkanlığı Vakfı Yayınları. Ankara:
https://tr.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCtfi_Zade (Erişim t. 01.02.2019).
https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-symbolic-logic/article/l-a-zadeh-fuzzy-sets (Erişim t. 01.02.2019)
Koçak, Muhsin & Dalgın, Nihat-Şahin, Osman, (2015). Fıkıh Usûlü, İstanbul: Ensar neşriyat. Mâlik, b. Enes b. (1995). Muvatta’, “Kıble”, r. 9, Beyrut.
Mûsılî, Abdullah b. Mahmud b. Medûd el-Mûsılî, el-İhtiyar li Ta’lîli’l-Muhtar, Kahire, trz. Müslim, İbnü'l-Haccac. (1986). el-Camiu’s-Sahih, “Hacc”, r. 506, 508. Tirmizî, Ebû Îsâ. el-Camiu’s-Sahih. (1985). “Salât”, 243, r. 325.
Yaman, Ahmet & Çalış, Halit. (2012). İslam Hukukuna Giriş, İstanbul, MÜİFV.
Yüksek, Ali (2016). “Ahlak Ekseninde Fıkhın Gençlerde Karakter İnşası”. Sinop Üniversitesi Uluslararası Gençlik ve Ahlak Sempozyumu kitabı, Sinop: İkizler matbaası, 2016, (ss.113-133), Cilt:1.
Yüksel, Yücel. (2006). Puslu Mantık ve Felsefî Arka Planı, (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Ali Yüksek, Ömer Akın
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
