Tabsıratu’l-Edille’de Yer Alan Akıl Ve Akılla İlgili Kavramlar
DOI:
https://doi.org/10.52754/16947673_2020_29_3Anahtar Kelimeler:
Ebu’l-Muîn en-Nesefî- Tabsıratu’l-Edille- Mâturîdîlik- Delil- AkılÖzet
Ebu’l-Muîn en-Nesefî (438/1047), Ebû Mansur el-Mâturîdî’den (333/944) sonra Mâturîdîlik olarak bilinen din anlayışının en önemli temsilcilerinden birisi olarak kabul edilmektedir. O, Mâturîdîliğin kelâmi görüşlerini açıklamak ve Mâturîdîliğe yöneltilen eleştirilere cevap vermek suretiyle Mâturîdîyye mezhebinin bir kelam ekolü haline dönüşmesinde önemli katkılarda bulunmuştur. Ebu’l-Muîn en-Nesefi’nin, Tabsıratu’l-Edille, et-Temhîd, Bahru’l-Kelam, Şerhu Te’vilatu’l-Kur’an gibi önemli eserleri bulunmaktadır. Bu çalışmada, Ebu’l-Muîn en-Nesefî’nin
kelama dair önemli bir eseri olan Tabsıratu’l-Edille’de yer alan akıl ve akıl ile ilgili kavramlar konusu ele alınmaktadır. Ebû Mansur el-Mâturîdî gibi Ebu’l-Muîn en-Nesefî’de eserlerinde akla ve akli delillere ayrı bir yer vermektedir. Çalışmamızda, Tabsıratu’l-Edille’de bazı kelâmî konularda delil olarak aklın yeri, nübüvvet, mukallidin imanı, Allah’ın iradesi ve ru’yetullah konularının ispatında aklın önemine değinildikten sonra ma’rifet, idrak, tefekkür, fehm, zeka, teemmul, re’y, basiret, lüb ve zihin kavramlarının nasıl kullanıldığı üzerinde durulacaktır.
Referanslar
Ahmed, C. H. (1986). Kitâbu’t-Temhîd li Kavâidi’t-Tevhid li’l-İmam Ebu’l -Muîn Nesefî.
Ak, A. (2008). Büyük Türk Alimi Mâturîdî ve Mâturîdîlik, İstanbul.
Apaydın, H. Y. (2008). “Re’y” mad., DİA., c. 35, ss. 37-40, İstanbul.
Ardoğan, R. (2004). “Kelamcılara Göre Allah’a İmanda Akıl Yürütmenin Değeri” Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. VIII/1, ss. 133-157.
Baloğlu, A. B. (2003). “Doğru Bilgi Tanımına Ulaşma Çabası: Ebu’l-Mu’în en-Nesefî Örneği”, DEÜİFD., İzmir. ss. 3-20.
Bircan, H. H. (2013). İslam Felsefesine Giriş, İstanbul.
Bolay, S. H. (1989). “Akıl” mad., DİA., c.2, ss.238-242, İstanbul.
Çetin, M. (1994). “Kur’an’da Tefekkür Kavramı”, DEÜİFD., s. VIII, ss. 43-59, İzmir.
Çınar, A. (2009). “İbni Rüşd Düşüncesinde Rasyonel Teoloji ve Akıl”, Doğu Batı İlişkisinin Entelektüel Boyutu İbn Rüşd’ü Yeniden Düşünmek, ss. 355-365.
Çift, S. (2012). “Sûfilere Göre Bir Bilgi Kaynağı Olarak Mârifet”, Gnostik Akımlar ve Okültizm Sempozyumu, ss. 217-232, Malatya.
Feyrûzâbâdî, M. M. b. Y. (1987). El-Kâmûsu’l-Muhît, Beyrut: Müessesetü’r-Risale.
Hökelekli, H. (2000). “İdrak” mad., DİA., c. 21, ss. 477-478, İstanbul.
Karlığa, H. B. (1999). “İbn Rüşd” Mad., DİA., c. 20, ss. 257-288, İstanbul.
Kaya, M. (2002). “Kindî Ya’kub b. İshak” mad., DİA, c. 26, ss. 41-58, Ankara.
Kaya, M. (2012). “Fârâbî” mad., DİA, c. 26, ss. 145-162, İstanbul.
Korlaelçi, M. (2014). “Hikmet-Felsefe İlişkisi”, Akademide Felsefe Hikmet ve Din, ed. B. A. Çetinkaya, ss. 325-340, Zonguldak.
Kutluer, İ. (1994). “Düşünme” mad., DİA., c. 10, ss. 53-57, İstanbul.
Kutluer, İ. (2013). “Zihin” mad., DİA., c. 44, ss. 405-407, İstanbul.
Ed. Muhammediev, O. (2016). Orta Asır Şark Allomaları Ensiklopediyası, Samarkand.
Mustafa, İ. (2004). El-Mu’cemu’l-Vasît, Kahire.
en-Nesefî, Ebu’l Muîn. (2011). Tabsıratu'l Edille fi Usûlud'din li’l-İmâm Ebi'l-Muîn Meymun en-Nesefî Mâturîdî, thk. İsa Muhammed Enver, Taşkent: el-Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Türas.
Okilov, S. (2008). Ebu’l Muîn Nesefî ilmi merosi ve Mâturîdiye talimatı, Taşkent.
Olguner, F. (2013). Fârâbî, İstanbul.
Peker, H. (2014). “Tanrıyı İdrak İmkanı Ekseninde Din-Felsefe Münasebeti”, Kilis 7 Aralık Ün. İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 1, s.1, ss. 73-101, Kilis.
Sarıbulak, Z. (2015). “İmam Ebu’l-Muîn en-Nesefî”, OŞ Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi. Sayı: 20-21.
Sönmez, K. (2017). “Mâturîdîlik”, İslam Mezhepler Tarihi, Ed. Hasan Onat, Kutlu Sönmez, Ankara.
Sözen, K. (1998). “Fârâbî’de Akıl ve Aklın Önemi”, SDÜİFD., s. 5, ss. 65-80.
Sözen, K. (2018). “Din-Tefekkür İlişkisi”, Diyanet İlmi Dergi, s. 54, ss. 87-106, Ankara.
Türker, M. (1997). “İslam Düşüncesinde Akıl ve Vahiy”, II. Uluslar arası İslam Düşüncesi Konferansı, 25-27 Nisan, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yay.
Uludağ, S. (1989). “Akıl” mad., DİA., c. 2, ss. 246-247, İstanbul.
Uludağ, S. (1992). “Basîret” mad., DİA., c. 5, İstanbul.
Uludağ, S. (2003). “Mârifet” mad., DİA, ss. 54-56, Ankara.
Uvatov, U.; Okilov, S.; Dominov, E. (2018). Mâturîdiyye Talimoti va Abu Muîn Nasafî ilmi Merosi, Toşkent.
Uysal, E. (2012). İslam Felsefi Tarihi, Ed. Bayram Ali Çetinkaya, Ankara.
Vural, M. (2016). İslam Felsefesi Sözlüğü. Ankara: Elis Yayınları.
Vural, M. (2016). İslam Felsefî Sözlüğü, Ankara: Elis Yayınları.
Yavuz, Y. Ş. (1989). “Akıl” mad., DİA., c. 2, ss. 242-246, İstanbul.
Yazıcıoğlu, M. S. (1986). “Mâturîdî Kelam Ekolünün İki Büyük Siması: Ebû Mansur Mâturîdî ve Ebu’l-Muîn Nesefi”, AÜİFD, c. XXVII, ss. 281-298.
Ez-Ziriklî, H. (1998). El-A’lam , c.VII, Cidde.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
