Ecel Anlayişi Üzerinden İmam Mâturîdî’nin Mu‘Tezile Eleştirisi
DOI:
https://doi.org/10.52754/16947673_2019_26_4Ачкыч сөздөр:
İmam Mâturîdî, Kâ‘bî, Mu’tezile, ecel, ömür, ilimАннотация
Bu çalışmada İmam Mâturîdî’nin ecel düşüncesini ve onun bu konuda Mu‘tezile’ye yönelttiği eleştirileri ele aldık. Ecel konusu, İslam itikadında en çok tartışılan konulardan birisidir. Mu‘tezile’nin ecel anlayışı, Kâ‘bî’nin “iki ecel” görüşünden etkilenmiştir. İmam Mâturîdî, bu anlayışın Allah’a acziyet ve cehalet nispet etmek anlamına geleceğinden, kabul edilmesinin mümkün olmadığını dile getirmiştir. Aynı zamanda Mu‘tezile’nin bu anlayışı, her şeyi Levh-i mahfûz’da kayıt altına alan Allah hakkında ecel belirleme sorunu varmış algısına sürüklemektedir.
Библиографиялык шилтемелер
Abdulbâkî, Muhammed Fuad, el-Mu’cemu’l-Müfehrest li Elfâzi’l-Kur’âni’lKerîm, Çağrı Yayınları, İstanbul 1987.
Aclûnî, Ebû’l-Fidâ İsmail b. Muhammed b. Abdilhâdî el-Cerrâhî, Keşfü’lhafâ, (thk. Ahmed el-Kalaş) Beyrut 1405/1985.
Alâuddîn es-Semerkandî, Ebû Bekir Muhammed b. Ahmed (539/1144), Şerhu Kitabi’t-Te’vîlât, Süleymaniye ktp. Medine bl. nu: 179.
Avcı, Metin, ‘‘İmam Mâturîdî’nin Fikirlerinde Ebû Hanîfe’nin Etkisi’’, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara 2018.
Ebû Hanîfe (150/767), Kitâbü’l-Fıkhı’l-Ekber.
Ebû Hanîfe (150/767), Kitâbü’l-Vasiyye.
el-Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd (333/944), Kitâbü’t- Tevhîd, thk.: Bekir Topaloğlu ve Muhammed
Aruçi, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi Yayınları, Ankara 2005.
el-Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd (333/944), Te’vîlâtü’l-Kur’ân, thk.: Bekir Topaloğlu, Mizan Yayınları, IXVIII, İstanbul 2005-2011.
İbn Manzûr, Ebû’l Fazl Cemâleddin Muhammed b. Mükerrem b. Ali elEnsârî (711/1311), Lisânü’l-Arab, Dâr’ü Sâdır, Beyrut 2011.
Kutlu, Sönmez, İmam Mâturîdî ve Mâturîdîlik, Otto Yayınları, 3. Baskı, Ankara 2011.
Kutluer, İlhan, ‘‘İbnü’r-Râvendî’’, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2000, XXI.
Musahanov, Yuldus, Mâturidi’nin Mu’tezile Eleştirisi Ebû’l-Kasım elKa’bî el-Belhî bağlamında), (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara
Okumuş, Namık Kemal, Kelamda Ecel Problemi, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara 2000.
Okumuş, Namık Kemal, ‘‘Ezelî Yazgı Bağlamında Mu‘tezile Düşünce Okulu’nun Ecel, Ömür Ve İlim Anlayışı’’, Recep Tayyip Erdoğan
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (RTEÜ Journal of Social Sciences) 1/2: Temmuz 2015, 43-79.
Onat, Hasan, Emevîler Dönemi Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiîliği, Endülüs Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2016.
Öz, Mustafa, İmam-ı A’zam’ın Beş Eseri, İFAV Yayınları, 5.Baskı, İstanbul 2009.
Topaloğlu, Bekir, ‘‘Ebû Mansûr el-Mâturîdî’nin Kelami Görüşleri’’, İmam Mâturîdî ve Maturidilik, (haz. Sönmez Kutlu, Otto Yayınları, 3. Baskı, Ankara 2011).
Tunç, Cihat, “Ecel”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 1994, X, 380