КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНДАГЫ ГЕНДЕРДИК ЗОМБУЛУКТУН КӨЙГӨЙЛӨРҮ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948661_2025_1(6)_30%20Ачкыч сөздөр:
гендердик зомбулук, Кыргызстан, үй-бүлөлүк зомбулук, ала качуу, аялдардын майыптыгы, алдын алуу чаралары, сот адилеттигине жетүүАннотация
Изилдөө Кыргыз Республикасындагы (КР) гендердик зомбулуктун негизги маселелерине арналган: үй-бүлөлүк зомбулук, ала качуу (ала качуу), сексуалдык зомбулук, майып аялдарга карата зомбулук. 2024-жылы аялдарга карата зордук-зомбулуктун токсон учуру барган сайын өсүп бараткан тенденцияны белгилейт: БУУ Аялдар уюмунун маалыматы боюнча, үй-бүлөлүк зомбулуктун 14 293 учуру катталган, бул 2023-жылга салыштырмалуу 37% көп (eca.unwomen.org). Көйгөй отчеттуулуктун төмөндүгү, мыйзамдуулуктун начардыгы, маданий стереотиптер жана гендердик дискриминация менен татаалдашат. Анализ жана сунуштар берилген: мыйзамдык базаны бекемдөө, кризистик борборлорду түзүү, кадрларды даярдоо, медиа кампаниялар ж.б.. Макала статистикалык маалыматтарга, изилдөөлөргө (2015–2025), эл аралык рекомендацияларга жана улуттук баяндамаларга негизделген.
Библиографиялык шилтемелер
UN Women. Gender Equality Profile: Kyrgyzstan, 2025.
Human Rights Watch. “Abused by Relatives, Ignored by the State”, 2023.
Equality Now. Report on Women with Disabilities, 2022.
Министерство внутренних дел Кыргызской Республики. Отчёт о правонарушениях, 2024.
Закон Кыргызской Республики «О защите от семейного насилия», 2017.
ЮНФПА. Гендерное насилие и пандемия COVID-19 в Центральной Азии, 2021.
Журнал «Гендер в Центральной Азии». Вып. №1, 2024.
Интервью с сотрудниками кризисного центра «Сезим». Бишкек, 2023.
Russell Kleinbach et al. "Ala Kachuu — Bride Kidnapping in Kyrgyzstan". Central Asian Survey, 2020.
OSCE Gender Unit. “Addressing Violence against Women in Central Asia”, 2022.
