Şemsü'l-Eimme Ebü Bekr Muhammed b. Ahmed Ebü Sehl es-Serahsi ve Kitabu't-Mebsüt'u Üzerine Notlar

Özet

Karahanlı Türkleri Debri (IX. - XIII y.y) fıkıh bitginlerinden Ebü Bekr Muhammed es-Serahsi ünlü eseri Mebsüt'u hapsedildiği kuyuda hafızasından yazdırmıştır. Eserinde yer verdiği müçtehitlerin bazı görüşlerini eleştirmekte ve karşı görüşlerini gerekçeleriyle belirtmektedir. Çalışmamızda bu eleştiriler örnekleriyle sunulmuştur. Her ne kadar Serahsi esei Mebsut'un, Hakim'üş-Şehid'in Muhtasar'ının şerhi olduğunu söylese de, incelendiğinde
İmam Muhammed Şeybant'nin el-Asl adındaki eserine yapılan bir şerh gibi gözükmektedir. Makalemizde bu, örnekleriyle belirtilmiştir. Hatta Mebsut'un bir serh değil orijinal bir telif eser olduğu izlenimini veren bulgular da çalışmamızda sunulmaktadır. Ayrıca, bu eserden o devrin sosyo-kültürel koşullannın öğrenilebileceğine makalemizde işaret edilmiştir. Basılı mevcut nüshalar muhtelif orijinal yazmalarıyla karşılaştırılmış ve toplam 85 küsur sayfanın eksik olduğu, birçok kelimenin yanlış basıldığı saptanmış ve makalemizde cilt ve sayfa olarak betirtilmiştir.