Hokand Hanlığı’nda (1709-1876) Dinî Teşkilât
DOI:
https://doi.org/10.52754/16947673_2019_26_5Anahtar Kelimeler:
Hokand Hanlığı- dinî teşkilat- mahkeme işlemleri- ümera- ülemaÖzet
Hokand Hanlığı’nda (1709-1876) siyasi ve diğer meselelerle ilişkin kararlar payitaht Hokand sarayında düzenlenen mecliste alınırdı. Meclisin üyeleri daimî olmamakla beraber siyasi duruma göre bazen çoğalır bazen de azalırdı. Meclis hiyerarşisini askerî ve idarî görevleri üstlenen ümeralar (امرا), dinî ve yargı işlerini yürüten ulemalar ( علماء ) teşkil etmekteydi. Bu birimleri merkezî teşkilât, askerî teşkilât ve dinî teşkilat olmak üzere üç bölüm altında toplamak mümkündür. Biz bu makalemizde hanlıktaki dinî teşkilat hakkında bilgi sunacağız.
Referanslar
Abdulgafarov, Sattarhan “Kratkiy Oçerk Vnutrennogo Sostayania Kokandskogo Hantsva Pered Zavoevanie Ego Russkim”, Turkestanskie
Vedomosti, No: 26, 1892.
Annette M. B. Meakin, İn Russian Turkestan, A Garden of Asia ond İt’s People, Ballantyne Press, London 1903.
Bababekov. K, Dubovskiy. V. “The Rise and Fall of the Khokand Khanate”, Ferghana Valley: The Heart of Central Asia, Edit By S. Frederick Starr, New York 2011.
Baron Von Meyendorf, A Journey From Orenburg To Bokhara in the year 1820. , Translated by. E. F. Chapman, Printed at the Foreing Department Press, Calcutta 1870.
Belyavskiy, N. N. Materialı Po Turkestanu, St. Petersburg 1884.
Dobrosmıslov, A. İ. Taşkent v Proşlom i Nostaiyaşem İstoriçeskiy Oçerk, A. O. Porşa Tipo-Litografyası, Taşkent 1912.
Erşahin, Seyfettin Türkistanda İslam ve Müslümanlar Sovyet Dönemi, İlahiyat Vakfı Yay. Ankara 1999.
Eugene, Schuyler, Turkestan Notes of a Journey in Russian Turkistan, Khokand, Bukhara, and Kuldja, Vol. I-II, London 1876.
Fahrettin Atar, Aiitmamat Kariev, “Hokand Hanlığı’ndaki Yargı Kurumları Üzerine Kısa Bir Bakış”, İslam Hukuku Araştırmalar Dergisi, sy.
XXVIII, 2016.
Filippa Nazarov, Zapiski O Nekotorıh Narodah i Zemliyah Sredney Çasti Azii, İmperatorskoy Akademia Nauk Yay. St. Petersburg 1821.
Haci İsmetullah Abdullah, Markazi Osiyoda İslom Madaniyati (Kiskaça Malumotnoma), Şarq Yay. Taşkent 2005.
Horoşhina, A.P. Sbornik Statey Kasayuşihsiya Turkestanskogo Kraya, A. Tranşeliya, Stremiyannaya Tipografyası, St. Petersburg, 1876.
İshakhan Töre İbret, “Po Povodu Vıborov Dolnjnostnıh Tuzemsev v Namangane”, Turkiston Vilayatining Gazeti, No:22, 21 Mart 1910.
İvanov, P.P. Oçerk Po İstorii Sredney Azii (XVI-Sredina XIX v.), Vostoçnoya Literatura, Moskova 1958.
Kayumov Pûlatcan, Hokand Tarihi va Uning Adabiyoti (Material va Hotiralar), nşr. Aziz Kayyumov, Tamaddun Yay. Taşkent 2011.
Kojanliev, S.K. Sud i Ugalovnoe Obıçnoe Pravo Kırgızov do Oktiabrskoy Revoliyusii, Kırgız SSSR Akademisi Yay. Frunze 1963.
Kraft,İ.İ. Sudebnaya Çast v Turkestanskom Krae i Stepnıx Oblastiax, Tipografi N.N.Jarinov, Orenburg 1898.
Mahmudov, Şerzodhon “Kukon Honliginin Mamuriy Başkaruv Tizimi (1706-1876 yy.)”, Özbekistan Respublikasi Fanlar Akademiyasii Tarih İnstituti, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Taşkent 2007.
Mirza Âlim Müşrif Taşkendî, Ensâb es-Selâtin Tevârih el-Hevâkin, Özbekistan Fenler Akademisi, Doğu Bilimler Enstitüsü, El Yazmalar
Bölümü, No:1314.
Mirzo Olim Mahdûm Hoci, Tarihi Turkiston, nşr. Ş. Vohidov ve R. Halikova, Yangi Asr Ovlodi Yay. Taşkent 2009.
Muhammed Hakimhan, Muntahab at-Tavorih (Kukon va Buhara Tarihi, Sayosat va Hotiralar), Fars-Tacik dilinden Özbekçe’ye tercüme eden. Ş. Vohidov, Yangi Asr Avlodi Yay. Taşkent 2009.
Muhammed Niyâz Hokandî, İbrat’ul Havokin (Tarih-î Şahrûhî), Fars-Tacik dilinden Özbekçe’ye çeviren Şodmon Vohidov, Turon Zamin Ziyo Yay. Taşkent 2014.
Nalivkin V. i Nalivkina, M. Oçerk Bıta Jenşini Osedlago Tuzemnago Naseleniya Ferganı, İmperatorskago Universiteta Tipografyası, Kazan 1886.
Nalivkina, V. P. Tuzemsı Ranşe i Teper, haz. A.L. Kirsnera, Tipo-Litografya Turk. T-va Peçatmago Dela, Taşkent 1913.
Omonim,“Obozrenie Kokanskogo Hantsva v Nınşnem Ego Sostoyanii”, Zapiski Russkago Geografiçeskago Obşestva, sy. III, St. Petersburg 1849.
Otahanov, F. “Kukon Honligida Diniy Unvaon va Mansablar”, İmam AlBuhariy Saboklari, sy. 3, 2010.
Ölçekçi, Tamara, “Manaplar ve Kırgız Tarihindeki Rölleri”, bilig, Güz 2013, sy. 67, s. 112.
Palen, K. K. Narodnıe Sudı Turkestanskogo Kraya, Senato Tipografyası, St. Petersburg 1909.
Polâtcân Damûllâ Kayyumov, Tazkira-i Kayyumi, c. I-III, nşr. Aziz Kayumov, Öz. Fa. El Yazmaları Bölümü Neşriyatı, Taşkent 1998.
Potanin, “Zapiski o Kokandskom Zapiski”, Vestnik İmperatorkskogo Russkogo Geografiçeskogo Obşestva, sy. XVIII, 1856.
Radlof, W. Sibirya’dan Seçmeler, çev. Ahmet Temir, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1976.
Saveleva,“Zapiski o Kokandskom Zapiski Harunjago Potanina 1830”, Vestnik İmperatorskago Russkago Geografiçeskago Obşestva, Knijka V,bölüm, XVIII, St. Petersburg 1856.
Soodanbekov, S. Obşestvenniy i Gosudarstvennıy Stroy Kokandskogo Hantsva, Kırgızskiy Gasudarstvenniy Natsionalniy Universitet Yuridçeskiy İnstitut Yay. Bişkek 2000.
Şadiev, J. H. Boboev, M. Ahmedova, Z. Hidirov, Özbek Davlatçiliği Tarihi (II Kitob), Fan va Tehnologia Yay. Taşkent 2009.
Togan, Zeki Velidi Bugünkü Türkili Türkistan ve Yakın Tarihi, Endurun Kitabevi, İstanbul 1981.
Troitskaya, A. Y. Katalog Arhiva Kokandskih Hanov XIX veka, Nauka Yay. Moskova 1968.
Velyaminov-Zernov, V.V. “Svideniya o Kokanskom Hanstve”, Vestnik İmperatorskago Russkago Geografiçeskago Obşestva, Knijka V,bölüm, XVIII, Ed. E. İ. Lamasnkiy, Eduarda Prasa Tipgrafyası, St. Petersburg 1856.
Vohidov, Ş. “Kukon Honligida Unvon va Mansablar”, Şarq Yulduzi, sy. 3-5, 1995.
Wathen,W.H. “Memoir On The U’sbek State of Kokan, Properly Called Khokend (The Ancient Ferghana) in Central Asia”, Journal of The Asiatic Society, Sayı 34 Ağustos 1834, s. 372-373.
Yusupov, Şarif Hufiya Katlamlar, Manaviyat Yay. Taşkent 1999.
Zarcone, Thierry Yasak Kent Buhara 183-1888, çev. Ali Berktay, İletişim Yay. İstanbul 2001.
Ziyâbiddîn Maksım Mahzûnî, Fargana Handarının Tarıhı, Çağatayca’dan Kırgızca’ya aktaranlar: Moldo Sabır ve O. Sooron Sopu, Turar Yay. Bişkek 2007.
Ziyadullo Muqimov, Özbekiston Davlati va Hukuk Tarihi, Adolat Yay. Taşkent 2003.
Ziyayev, Hamid Türkistan’da Rus Hâkimiyetine Karşı Mücadele (XVIII.-XX. Asır Başları), Çev. Ayhan Çelikbay, Türk Tarihi Kurumu Yay. Ankara 2007.
Ziyo, Azamat Özbek Davlatçiligi Tarihi (Eng Kadimgi Davirdan Rossiya Boskini Davriga Kadar), Şark Yay. Taşkent 2001.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2019 İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
