Sûfîlerin Hadis ve Hadis İlimleri ile Münasebeti
DOI:
https://doi.org/10.52754/16947673_2018_24_1Anahtar Kelimeler:
Tasavvuf- Hadis- Sünnet- Hadis İlimleri- İrfanÖzet
Sûfilerin genel anlamda ilimlere, hadislere ve hadis ilmine yaklaşımları hem amelî hem nazarî açıdan irfân ve ma’rifet anlayışına göre şekillenmiştir. Bu yüzden Sufilerin hadisle ilişkisi konusunda tasavvuf geleneğinde zâhiri ilimlerden birisi olarak görülen hadis ve hadis ilimlerine karşı irfânî bakışın nasıl olduğunu tespit etmek gerekir. Özellikle Hakîm et-Tirmizî’nin (ö. 285/898) hadis metinlerini değerlendirmede “Hadisin ma’rufunu ve münkerini bilme/tanıma”ya yönelik ortaya koymuş olduğu irfânî teorisi, Ebû Tâlib el-Mekkî’nin (ö. 386/996) cerh ve tadil ilmi, zayıf hadisler ve rey hakkındaki görüşleri, Gazzâlî’nin (ö. 505/1111) irfân ve ma’rifet açısından hadis ilimleri hakkındaki değerlendirmeleri hadis ilimlerine ma’rifet temelli tasavvufî yaklaşımı temsil etmektedir. Sûfîler içerisinde farklı bir yaklaşımı Ebû Nasr Serrâc et-Tûsî ortaya koymuş, hadislerin senetleri ve hadis ilimleri ile ilgili teknik bilgilerin hadisçilere bırakılması gerektiğini belirtmiştir. Bu makalede sûfîlerin hadis ve hadis ilimleri ile münasebetini söz konusu bu müelliflerin görüşleri çerçevesinde ele almaya çalışacağız.
Referanslar
Ali el-Muttakî, el- Hindî, Kenzu’l-Ummâl fî Suneni’l-Akvâli ve’l-Efâl, I-XVIII, (haz. Bekrî Hayyânî, Safvet es-Sekâ), Beyrut, 1993.
Aliyyu’l-Kârî, Ali b. Muhammed, el-Esrâru’l-Merfûa fî Ahbâri’l-Mavdûa, (thk. Muhammed Lutfi es-Sebbâğ), Beyrut, 1986.
Demirli, Ekrem, Sadreddin Konevî’de Bilgi ve Varlık, İz Yay., İstanbul, 2005.
Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah el-Esbehânî, Hilyetu’l-Evliyâ ve Tabakâti’l-Asfiyâ, I-X, Dâru’l-Kutubi’l-Arabî, Beyerut, 1405.
Ebû Talib el-Mekkî, Muhammed b. Ali b. Atiye el-Hârisî, Kûtu’l-Kulûb fî Muâmeleti’l-Mahbûb ve Vasfi Tarîki’l-Murîd ilâ Makâmi’t-Tevhîd, (I-II), Dâru Sâdir, y.y., t.y.
Ebû Zeyd, Nasr Hâmid, İlahi Hitabın Taibatı, (çev. Mehmet Emin Maşalı), Kitabiyat Yay., Ankara, 2001.
es-Sâih, Ahmed, Abdurrahim es-Sülûk inde’l-Hakîm et-Tirmizî ve Masâdiruhu mine’l-Kitâbi ve’s-Sunne, Dâru’s-Selâm, 1988.
Gazzâlî, Ebû Hâmid b. Muhammed, Cevâhiru’l-Kur’ân, Dâru’l-Afâki’l-Cedîd, Beyrut, 1983.
Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, I-IV, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, t.y.
Hakîm et-Tirmizî, Nevâdiru’l-Usûl fî Ahâdîsir’-Rasûsl, I-IV, (thk. Abdurrahman Umeyra), Dâru’l-Cîl, Beyrut, 1992.
İbn Kayyîm, Şemsuddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ebîbekr, Medâricu’s-Sâlikîn Beyne’l Menâzili İyyâke Na’budu ve İyyâke Nestaîn, (thk. Muhammed Hâmid el-Fakî), I-III, Dâru’l-Kutubi’l-Arabî, Beyrut, 1973.
İbnu’l-Arabî, el-Futûhâtu’l-Mekkiyye, (Çev. Ekrem Demirli), Litera Yay., İstanbul, 2007.
İbnu’l-Cevzî rivâyete mevzû hadisler arasında yer vermiştir. Bkz. İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahmân, Kitâbu’l-Mevzûât, (thk. Tevfîk Hamdân), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1995.
Kelâbâzî, Ebûbekir Muhammed b. İshak, et-Ta’arruf li Mezhebi Ehli’t-Tasavvuf, (thk. Ahmed Şemsuddin), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1993.
Koçyiğit, Talat, Hadis Usûlü, T.D.V.Y., Ankara, 2006.
Köktaş, Yavuz, İlk Dönem Sufîlerin Hadisleri Anlama Çabaları, Karadeniz Basın Yayın, Rize, 2004.
Saklan, Bilal, “H.IV.M.X. Asır Sûfilerinin Hadis İlimleriyle İlgileri”, S.Ü.İ.F.D., sayı: 7, Konya, 2002.
Suyûtî, Celâluddin, Camiu’l-Ehâdîs, (Thk. Abdulhalim Mahmud Ahmed Abbas, Ahmed Abdulmevcud), Matbaatu Hattab, y.y., t.y.
Şa’rânî, Abdulevehhâb, et-Tabakâtu’l-Kübrâ Levâkihu’l-Envâr fî Tabakâti’l-Ahyâr, (Tabakatu’ş-Şa’rânî), I-II, (thk. Halil Mansur), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1989.
Tahavî, Ebû Ca’fer, Şerhu Muşkili’l-Asâr, I-XV, (Nşr. Şuayb Arnavut), Müessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1994.
Tûsî, Ebû Nasr Serrâc, el-Luma’, (thk. Abdulhalim Mahmud, Taha Abdulbaki es-Surûr), Dâru’l-Kutubi’l-Hadîsiyye, Kahire, 1960.
Uysal, Muhittin, Tasavvuf Kültüründe Hadis, Yediveren Yay., Konya, 2001.
Yıldırım, Ahmet, Tasavvufun Temel Öğretilerinin Hadislerdeki Dayanakları, T.D.V.Y., Ankara, 2000.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahih, I-IV, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî, es-Sunen, I-V, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ, es-Sunen, I-V, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
Ahmed b. Hanbel, el-Musned, I-VI, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
Dârimî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdurrahman, es-Sunen, I-II, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2018 İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
