Maveraunnehir Bölgesinde Hanefî/Sünnî Kelamın Yayılmasında Ebu’l-Muin En-Nesefî’nin Katkısı
DOI:
https://doi.org/10.52754/16947673_2020_29_2Anahtar Kelimeler:
Hanefî- Maveraunnehir- Nesefî- Fıkıh- KelamÖzet
Maveraunnehir bölgesinin İslam topraklarına katılmasından hemen sonra Ebu Hanife’nin fıkhı ve itikadî görüşleri bizzat öğrencileri tarafından bölgeye ulaştırılmıştır. Özellikle akaide dair yazdığı risaleleri yazılı metinler halinde bölgeye taşınmıştır. Mezhebin bölgede yerleşik hale getirilmesinde ekol âlimlerinin birçok gayreti olmuştur. Fakat bazı âlimlerin gayreti mezhebin bölgede yerleşik hale gelmesini sağlamıştır. Bu âlimlerin başında kelamcı, müfessir ve fıkıhçı Ebu’l-Muin en-Nesefî gelmektedir. Onun bölgede faaliyet gösteren diğer dini gruplarla girdiği tartışmalar ve kelamda te’lif ettiği eserlerle mezhebin kelami yönünün sistemleşmesini sağlamıştır. Ayrıca bölgede hüküm süren siyasi idarelerin Hanefî fıkhına bağlı olmaları bu süreci daha da hızlandırmıştır.
Referanslar
Abdülkerim b. Muhammed b. Mansur et-Temîmî es-Sem’ânî, el-Ensâb, (Thk. Abdullah Ömer el- Bârûdî), Beyrut 1408/1988.
el-Cürcânî, Seyyid Şerif, Şerhu’l-Mevâkıf, İstanbul 1311.
el-Feyyumî, Muhammed İbrahim, el-Firâku’l-İslamiyye ve Hâkku’l-Ummeti es-Siyasî, 1. Bas. Beyrut 1998.
el-Harezmî, Muhammed b. Ahmed b. Yusuf, Mefâtîhu’l-Ulûm, (Thk. İbrahimel-Ebyarî), 2. Bas. Beyrut 1979.
Hasan, İbrahim Hasan, Tarihu’l-İslam es-Siyasi ve’d-Dini ve’s-Sakâfi ve’l-İctimai, Kahire Ts.
el-Hatîb, Ahmed b. Ali b. Sabit b. Ahmed Ebû Bekir el-Bağdadî, Târîhu Bağdâd, (Thk. Beşşar Avâd Ma’rûf), 1. Bas. Beyrut 1422/2002.
el-Hemevî Yakut, Mu’cemu’l-Buldân, Kahire 1323.
İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Âskalanî, Lisanu’l-Mizan, (Thk. Abdulfettah Ebu Ğudde), 1. Bas. Beyrut 2002.
İbn Hazm, Ali b. Ahmed b. Said, el-Fasl fi’l-Milel ve’l-Ehvâi ve’n-Nihal, Beyrut 1406/1986.
İbn İmad, Abdulhay b. Ahmed b. Muhammed el-Âkerî, Şuzuratu‟z-Zeheb fi Âhbari men Zeheb, (Thk. ġuayb Arnavut), 1. Bas. Beyrut 1986.
İbn Murtaza, Ahmed b. Yahya, Kitabu’l-Minye ve’l-Emel fi şerhi Kitabi’l-Mileli ve’n-Nihal, Haydarabad 1316.
İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d b. Müni’ Ebû Abdillah el-Basrî, et-Tabakâtu’l-Kübrâ, (Thk. İhsan Abbâs), 1. Bas., Beyrut 1968.
İbn’ül-Esir, Ali b. Muhammed el- Cezerî, el-Kâmil fi’t-Tarih, Kahire, Ts.
el-Lubab Fi Tehzibi’l-Ensab, Beyrut Ts., I/475.
İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman Ebu’l-Ferec, el-Muntazam fi Tarihi’l-Muluk, Haydarabad 1359.
İdrîsî, İdris b. Umâduddîn b. Hasan b. Abdullah (872/1467), ‘Ûyunu’l-Ahbar, (Thk. Mustafa Gâlib), Beyrut, 1986.
el-Kuraşî, Muhyeddin ibn Ebi‟l-Vefa, el-Cevâhiru’l-Muzie fi Tabakâti’l-Hânefiyye, Haydarabad, ed-Deken, H, 1332.
el-Cevâhiru’l-Mudîyye fi Tâbakâti’l-Hanefîyye, Karaçî Ts.
el-Makdisî, Muhammed b. Ahmed b. Ebu Bekir, Ahsenu’t-Tekâsim fi Marifeti’l-Akâlim, London, 1909.
el-Malatî, Muhammed b. Ahmed b. Abdurrahman eş-Şafiî, et-Tenbih ve’r-Redd ala Elıli’l-Ehva ve’l-Bida’, (Thk. el-Kevseri), Kahire 1997.
Matüridî, Muhammed b. Mahmud Ebu Mansur, Kitabu‟t-Tevhid, (Çev. B. Topaloğlu), Ankara 2003.
Te’vilatu’l-Kuran, (Thk. Mecdî Bâsellum), Beyrut 2005.
Nerşahî, Ebu Bekir Muhammed b. Cafer, Tarîhi Buhârâ, 3. Bas. Kahire Ts.
en-Nesefî, Meymun b. Muhammed Ebu’l-Muin, Bahru’l-Kelam, 2. Bas. Dımaşk 2000.
et-Temhid fi Kavâidi’t-Tevhid, (Thk. Habibullah Hasan Ahmed), Kahire, 1986.
Tabsira’l-Edille fi Usuli’d-Din, (Thk. Claude Selame), Dımaşk 1997.
Tabsiratu’l-Edille fi Usuli‟d-Din, (Thk. H. Atay), Ankara 2004.
en-Nesefî, Ömer b. Hafs, el-Âkaidu’n-Nesefîyye, İstanbul 1326.
en-Nevevî, Yahya b. Şeref Ebu Zekeriyya, Tehzibu’l-Esma ve’l-Lügat, Beyrut Ts.
Nizamu’l-Mülk, Ebu Ali Kivamuddin Hasan b. Ali b. İshak et-Tusî, Siyeru’l-Müluk, (Farsçadan Terc. Yusuf Bekkar) 3. Bas. Beyrut 2008.
el-Pezdevî, Muhammed Ebu Yusur, Usulu’d-Din, (Nşr. Hans Peter Linss), Beyrut, Ts.
es-Sübki, Abdulvahap b. Ali Ebu Nasr, Tabakâtu’ş-Şâfiiyyetu’l-Kubra, Kahire1326.
eş-Şehristânî, Ebu’l Feth Muhammed b. Abdulkerim, el- Milel ve’n-Nihal, (Nşr. Ahmed Fehmi Muhammed), Beyrut 1947.
Vaiz-i Belhî, Ebû Bekr Abdullah b. Ömer, Fezâilu Belh, (Thk. Abdullah Muhammed b. Hüseyin Hüseynî Belhî), 1. Bas. Tahran 2009.
ez-Zehebî, Muhammed b. Ahmed, Mîzânu’l-İ’tidal fi Nakdi’r-Rical, 1. Bas. Beyrut 1963.
Tezkiretu’l-Huffaz, Beyrut 1998.
Mizan’l-İ’tidal, (Thk. Ali Muhammed el-Becavî), Beyrut Tr.
Tarihu’l-İslam ve Vefiyatu’l-Meşahiri ve’l-Â’lam, (Thk. Ömer Abdusselam et-Tedmürî), 2. Bas. Beyrut 1993.
Siyeru A’lami’n-Nubela, 9. Bas. Beyrut 1993.
ez-Zehebi, Muhammed Hüseyn, et-Tefsir ve’l-Mufessirun, Kahire 2012.
Zekerya Sarıbulak, Ebu’l-Muin en-Nesefî ve İslam mezhepleri Tarihindeki Yeri, (YYÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış YLT.).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
