ABDULLATĠF HARPUTÎ VE ĠSLAM DÜġÜNCESĠNDE YENĠLĠK ARAYIġLARI

Аннотация

Ġslâm düĢüncesi yaĢadığımız asırda yeni bir hamle arayıĢı içerisindedir. Yeni yüzyılın gerçekleri karĢısında Müslümanların dolayısı ile onların Ġslâm anlayıĢının kendileri ile bir yüzleĢmesi ve bir iç sorgulama yapması kaçınılmaz görünmektedir. Özellikle son dönemde Ġslâm dünyasının batı karĢısında devamlı kan kaybetmesi Ġslâm‘ın bir zaafı olarak algılanmıĢ, Müslümanların çağın sorunlarına çözüm üretememesi ve yeni düĢünce sistemlerinin baskıcı tavırlarına karĢı durma konusunda sıkıntılar yaĢaması önemli düĢünce sorunlarını da beraberinde getirmiĢtir. Tarihin belli dönemlerinde mensupları ileri bir medeniyet ortaya koyan bu düĢüncenin temsilcileri maalesef son dönemde bir gerileme içine girmiĢtir. ĠĢte Harputî, Kelam ilminin geleneğine bağlı, kendisinden önce gelip geçen Kelam bilginlerinin birikimlerini dikkate alan fakat aynı zamanda çağın geliĢmelerine ve yeniliklerine de açık olan bir görüntü sergilemektedir. Daha da önemlisi Harputi Ġslam dünyasında devam edegelen itkadî ve siyasî fırkalarla Batıda geliĢen yeni felsefî düĢüncenin, Ġslam‘ın inanç prensiplerini olumsuz etkilediğinin endiĢesini taĢıyordu. Bu nedenle ortaya çıkan yeni mes‘elelere yeni çözümler ve cevaplar üretmek gerekiyordu. O bakımdan günümüzde, pozitivist ve natüralist görüĢlerle din aleyhine ortaya atılan görüĢleri doğru bularak kabul etmek mümkün değildir. ĠĢte Harputî, bu düĢünceden hareketle kendi görüĢlerini ortaya koymuĢ ve Tevhid esasına dayanan ilahî bilginin, dolayısıyla dinin haklılığını ispata çalıĢmıĢtır. Bizde bu makalemizde Onun ilmi kiĢiliğiyle birlikte Yeni ilmi Kelama kattığı yenilikleri araĢtırmayı amaçladık.