An Analysis Of Divân-I Hikmet Within The Framework Of Ma’rifa/İngenuity”, “Wisdom/Hikmah” And “Bâtın”

Authors

  • Ahmet Gökçe Gaziantep Üniversitesi

Keywords:

Khoja Ahmed Yasawi, Marifa (mystical awareness), Bâtın (esoteric), hikmah (wisdom)

Abstract

2016 was declared as “Ahmed Yasawi” by Unesco. Within this framework, many scientific studies were conducted and scientific sessions, panels, conferences and seminars were held in order to understand Khoja Ahmed Yasawi and to embrace his legacy, both in our country and sister countries in Central Asia. Many studies were done on Yesevi and his various ideas, and we think that there is still a need for studies to evaluate his legacy.

Today, we think that the solution of the problems of all Muslims goes through/base upon solid faith, solid deeds/practice and solid spirituality. In order to base these three elements on solid foundations, Maturidism was adopted in faith, Hanafiism was adopted in fiqh/Islamic jurisprudence and Yesevism engraved in Sufism both in Anatolia and Central Asia. In this respect, Ahmed Yasawi and his wisdoms have great importance in understanding our autochthonous /ancient tradition and in the construction of our future.

Khoja Ahmed Yasawi is one of the pioneers of the spiritual aspect of Islam. He gathered the important values of Islam in his person, became a model with his sincere, merciful/compassionate, patient personality, and the sect of Yasawi which was mentioned by his name spread in a short time. Our greatest wish is to contribute to a better understanding of Khoja Ahmed Yasawi, who is etched in in our people’s heart and plays a role in the establishment and spread of the Sufi culture in Anatolia with his ideas. In this article, the most basic concepts of Yasawi,“marifa”, “wisdom” and bâtın/esoteric, are emphasized. At the same time, the correspondence/equivalent of the three most important concepts of the tradition of wisdom / Sufism in the Diwani Hikmet were tried to be examined.

References

Algar, Hamit, “Arslan Baba”, DİA, İstanbul, 1991, III/400.

Arı, Bülent, Türkan, Hüseyin Kürşat, “Hoca Ahmet Yesevî Hık̇ metlerıṅ e Değerler Eğıṫ ıṁ ı ̇ Açısından Bıṙ Bakış”, Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimler ve Sosyal Bilimler Kongresi Bildirileri, (2016 Hoca Ahmet Yesevi Yılı Anısına), 2016, cilt: II, s. 105-114.

Ark, Ümmühan, “Hukuk-Ahlak İlişkisi Bağlamında Divan-ı Hikmet”, International Journal of Cultural and Social Studies, 2016, sayı: 2, s. 256-268.

Âşık, Nevzat, “Yesevî Hikmetlerine Kaynaklık Eden Hadislerin Değerlendirilmesi Ve Sünnet Kültürünün Hikmetlere Tesiri”, Ahmed-i Yesevî Hayatı-Eserleri-Fikirleri-Tesirleri, İstanbul, 1996.

Atmaca, Veli, “Anadolu’da Yesevilik (Yesevi Menâkibnâmesi Özelinde Peygamber Tasavvuru)”, (Yayımlanmamış tebliğ), 38. İCANAS, Ankara, s. 1-16.

Bice, Hayati, “Pîr-i Türkistan’ın İzinde-Türk Yurtlarında Tasavvuf ve Günümüze Yansımalar”, Türk Yurdu, Temmuz, 2011, sayı: 287, s. 32-40.

Bilgili, İsmail, “Türkistan’da İlmihâl Kültürünün İlk Örneği Ahmed-i Yesevî’nin Divân-ı Hikmet’indeki İbâdet İlkeleri”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı: 13, 2019, s. 33-56.

Bilgili, İsmail, “Hoca Ahmed Yesevî’nin “Divân-ı Hikmet” Adlı Eserine Fıkhî Açıdan Bakış, I. Uluslararası Hoca Ahmed Yesevî Sempozyumu, 28-30 Nisan 2016, Ankara, s. 737-763.

Bilgili, İsmail, “Divân-ı Hikmet’te Mersûm İbâdet İlkeleri”, Kastamonu Üniversitesi VI. Uluslararası Şeyh Şaban-ı Veli Sempozyumnu (Yesevilik), 23-25 Kasım 2018, s. 77-82.

Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ağaç Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2009.

Çakan, Varis, “Hoca Ahmed Yesevi ve Divân-ı Hikmet”, Millî Folklor, sayı: 68, 2005, s. 201-207.

Çelepi, Mehmet Surur, “Kültürel Bellek Çerçevesinde Ahmed Yesevî ile Anlam Bulan Âlim-Devlet Bütünleşmesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 25, 2016, s. 181-198.

Çelik, İsa, “Tasavvuf Tarihinde Ârif Kavramı”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 2004,cilt: 5, sayı: 12, s. 24-52.

Çetinkaya, Bayramali, “Hoca Ahmed Yesevî Öğretisinde Âlim ve Ârif Olguları”, Diyanet İlmi Dergi, cilt: 52, sayı: 4, 2016, s. 69-91.

Eraslan, Kamil, “Ahmed Yesevî”, DİA, İstanbul, 1989, II/159-161.

Eraydın, Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul, 1994.

Gökçe, Ferhat, Hadislerin Hikmet/Hikemî Yorumu –Sadrettin Konevî’nin Kırk Hadis Şerhi Özelinde-, Universial Journal of Tehology, cilt: 2, sayı: 1, s. 9-17.

Gökçe, Ferhat, İslâm İrfân Geleneğinde Hadis Yorumu, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.

Gürer, Betül, “Övgü ve Yergi Bağlamında Sûfîlerin Nazarında Hallâc-ı Mansûr”, İlâhiyat Tetkikleri Dergisi, sayı: 47, 2017, s. 171-197.

Hoca Ahmed Yesevî, Divân-ı Hikmet, (ed. Mustafa Tatcı), (çev. Hayati Bice), Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları, Ankara 2016.

İbn Arabi, Muhyiddin, Fusûsu’l-Hikem, (çev. M. Nuri Gençosman), Kırkambar Yayınları, İstanbul, 2003.

İbn Teymiyye, Takiyuddin Ahmed, Risâle fî İlmi’l-Bâtın ve’z-Zâhir, (Zâhir ve Bâtın İlmine Dair Bir Risâle), (çev. Mustafa Öztürk, Ali Bolat), Tasavvuf, sayı: 6, Ankara, 2001, s. 265-302.

İlhan, Avni, “Bâtıniyye”, DİA, İstanbul, 1992, V/190-194.

Izutsu, Toshikiko, lbn Arabi’nin Fusus’undaki Anahtar Kavramlar, (çev. Ahmed Yüksel Özemre), Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2005, s. 356.

Kadirov, Mederbek, “Kırgızların İslam’ı Kabülünde Yeseviliğin Rolü ve Kırgız Kültüründeki Yeri”, Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 24, 2018, s. 35-44.

Kalın, Fatih, “Yesevî’nin Divân-ı Hikmet’inde İlahi Aşk ve Allah Düşüncesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 32, 2018, s. 189-202.

Kalın, İbrahim, “Hoca Ahmed Yesevî, Hüküm ve Hikmet”, Bilig, sayı: 80, 2017, s. 1-15.

Kara, Mustafa, “Hikmet”, DİA, İstanbul, 1998, XVII/518-519.

Kara, Mustafa, Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, İstanbul, 1985.

Köksal, İsmail, “Fıkıh ve Tasavvuf İlişkisi”, Tasavvuf, cilt: 1, sayı: 2, 1999, s. 83-104.

Köprülü, Fuat, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1991. Kutluer, İlhan, “Hikmet”, DİA, XVII/503.

Levent Abul, Lamia, “Ahmed Yesevî’nin Dîvân-ı Hikmet’inde Sembolik Dil”, Pîr-i Türkistân Hoca Ahmet Yesevî, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2017.

Mâlik b. Enes, el-Muvatta, (thk. Muhammed Fuad Abdulbaki), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.

Özdemir, Hikmet, “Türklere İslam’ın Yolunu Açtı: Hoca Ahmet Yesevî”, Dil ve Edebiyat, sayı: 6, 2009, s. 18-25.

Özköse, Kadir, “Ahmed Yesevî ve Dîvân-ı Hikmet”, Tasavvuf, yıl: 7, sayı: 16, 2006, s. 293-312.

Özkan, Muhamet Volkan, İlim, Hikmet, Aşk, Sadâkat ve Liyâkat Kavramları Çerçevesinde Ahmed Yesevî Düşüncesinde İnsan Olmanın İmkânı, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), 2019, s. 81-91.

Pala, İskender, Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, Ankara, 2004.

Schoun, Frithjof, Tasavvuf Kabuk ve Öz, (çev. Veysel Sezigen), İz Yayınları, İstanbul, 2006.

Sunar, Cavit, Tasavvuf Felsefesi veya Gerçek Felsefe, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara, 1974.

Tosun, Necdet, Ahmed Yesevî, Hoca Ahmet Yesevî Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2017.

Uludağ, Süleyman, “Bâtın İlmi”, DİA, İstanbul, 1992, V/188-189.

Uludağ, Süleyman, “Mârifet”, DİA, Ankara, 2003, XXVIII/54-56.

Uludağ, Süleyman, İslâm Düşüncesinin Yapısı, Selef, Kelâm, Tasavvuf, Felsefe, Dergah Yayınları, İstanbul, 1985.

Yaman, Ali, “Türk Dünyasında Süreklilik Unsurları: Orta Asya’da Hikmet Geleneği (Divan-ı Hikmet ve Deste-i Gül), Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, sayı: 33, 2005, s. 231-252.

Yıldız, Musa, Ahmed Yesevî, (Takrîz yazısı), (ed. Necdet Tosun), Hoca Ahmet Yesevî Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2017.

Published

2019-12-23

How to Cite

Gökçe, A. (2019). An Analysis Of Divân-I Hikmet Within The Framework Of Ma’rifa/İngenuity”, “Wisdom/Hikmah” And “Bâtın”. Scientific Journal of Faculty of Theology, (27), 125–157. Retrieved from https://journal.oshsu.kg/index.php/tfij/article/view/877

Issue

Section

Статьи