ЖАЛПЫ АСКЕРДИК ДАЯРДООНУН ПРОГРАММАСЫ УЛУУ Ата Мекендик согуштун мезгилинде КЫРГЫЗ ССРинин ОШ ОБЛАСТЫНЫН МИСЕЛИНДЕ. (тарыхый-укуктук аспект)
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948661_2022_1_4Ачкыч сөздөр:
мобилизация, коргоо, жалпыга бирдей согуш өнөрүнө даярдоо, аскерге милдеттүүАннотация
Автор илимий макаласында Кыргыз ССРинин мисалында Орто Азиядагы жалпы билим берүү программасынын ишмердүүлүгүн ачып берген. Жалпы аскердик даярдык советтик жараандардын аскердик кызматка даярдоонун негизги багытында болгон. Бул программа 1917-жылдагы Октябрь революциясынан кийин түзүлүп жаш Совет мамлекетин коргоо үчүн аскердик жана дене тарбиялык даярдыктын негиздерин ийгиликтүү өнүктүрөт. Совет мамлекетинин негиздөөчүсү Владимир Ильич Ленин жалпысынан билим берүү программасына өзгөчө маани берген. Бул программа советтик жараандарды Кызыл Армиянын курамын толуктоодо, большевиктик дисциплинанын духунда тарбиялоону уюштуруудагы маанилүү каражаттардын бири болгон. Жалпыга билим берүү программасы Кызыл Армиянын түзүлүшүнө конкреттүү жана олуттуу салым кошконун, ошону менен бирге жумушчулар менен дыйкандардын биринчи өлкөсүндө дене тарбия кыймылын жана массалык спортту өнүктүрүүгө кошумча кошкондугун белгилей кетүү керек. Бирок, 1923-жылга чейин, аскердик окутуу жараяны токтотулган. Улуу Ата Мекендик согуштун алгачкы күндөрүндө совет эли өз ата мекенин коргоо үчүн күрөшкө чыккан кезде жалпыга билим берүү программасын кайра түзүү зарыл болуп калды. Эң кыска мөөнөттө курал алып жүрүүгө жарамдуу Советтер Союзунун ар бир жараны согуштук мылтык менен так атууну үйрөнүү; душмандар менен кол күрөш жүргүзө билүү; штык менен күрөктү кармай билүү; кол гранаталарын жана күйүүчү суюктуктун бөтөлкөлөрүн ыргытууга; автоматчылар менен коркпостон салгылашууга гана эмес танктар менен да согуш талаасында өз алдынча жана аскер бөлүгүнүн составында аракеттене ала турган бир жоокердин аскердик чеберчилигине ээ болууга милдетүү болгон. Улуу Ата Мекендик согуштун жылдарында гана жалпы билим берүү программалары боюнча дээрлик 6,5 миллион аткычтар жана 1,5 миллиондон ашык аскерлер даярдалган.
Библиографиялык шилтемелер
Постановление Государственного комитета обороны № 690 от 17 сентября 1941 г. «О всеобщем обязательном обучении военному делу граждан СССР» // Работа партийных организаций в период Великой Отечественной войны 1941-1945 годов.
Документы и материалы в двух томах. М., 1982. Т. 1. С. 102-103;
Пешков И. А. Ленинский Всеобуч в годы Великой Отечественной войны. М., 1986;
Центральный государственный архив политической документации Кыргызстана (ЦГАПД КР). Ф. 5. Оп. 2. Д. 302. Лл. 12–14. Протокол № 111 заседания Бюро областного комитета КП/б/Киргизии от 25 июня 1941 года. С. 17–18.
Центральный государственный архив политической документации Кыргызстана (ЦГАПД КР). Ф. 2. Оп. 7. Д. 302. Лл. 12–14. Протокол № 6 заседания Бюро областного комитета КП/б/Киргизии. С. 57–78.
Центральный государственный архив политической документации Кыргызстана (ЦГАПД КР). Ф. 9. Оп.3. Д. 302. Лл. 12–14. Политинформация Бюро областного комитета КП/б/Киргизии от 13 февраля 1942 года. С. 81.
Энциклопедия Ошской области, Фрунзе -1987 г., С.356
Уголовный кодекс. М.: Юрид. изд-во Наркомюста СССР, 1943. С.59;
Центральный государственный архив политической документации Кыргызстана (ЦГАПД КР). Ф. 9. Оп. 3. Д. 302. Лл. 12–14. Политинформация Бюро областного комитета КП/б/Киргизии от 13 февраля 1942 года. С. 85-89.
Центральный государственный архив политической документации Кыргызстана (ЦГАПД КР). Ф. 9. Оп. 3. Д. 302. Лл. 12–14.
Центральный государственный архив политической документации Кыргызстана (ЦГАПД КР). Ф. 6. Оп. 2. Д. 289. Лл. 10–14. Протокол № 6 заседания Бюро областного комитета КП/б/Киргизии. С. 87–92.
Центральный государственный архив политической документации Кыргызстана (ЦГАПД КР). Ф. 6. Оп. 2. Д. 289. Лл. 10–14. Протокол № 6 заседания Бюро областного комитета КП/б/Киргизии. С. 93.
Центральный государственный архив политической документации Кыргызстана (ЦГАПД КР). Ф. 6. Оп. 2. Д. 289. Лл. 10–14. Протокол № 6 заседания Бюро областного комитета КП/б/Киргизии. С. 101-110.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2023 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Укук
