ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ИСХАК АСАН УУЛУ ПОЛОТ ХАНА, МАМЫР МЕРГЕН УУЛУ, АБДЫЛДЫБЕК, МОЛДО АШЫРА В ИСТОРИИ И УСТНОМ НАРОДНОМ ТВОРЧЕСТВЕ
DOI:
https://doi.org/10.52754/1694867X_2024_1(4)_24Ключевые слова:
национальное восстание, Исхак Асан уулу Полот хан, песни причитания, фольклорные материалы, Кокандское ханство, Аксыйская долинаАннотация
В научных исследованиях рассказывается о политической деятельности одного из активных руководителей национально-освободительной борьбы направленной против угнетения Кокандского ханства Исхака Асан уулу Полотхана. В статье также приводятся примеры траурных песен информаторов, записанных из уст самих информаторов на основе этнографических материалов, собранных среди населения к сравнению с исследованиями в научной литературе. Также рассказывается о подвигах Мамыра Мергена, храброго воина Абдылдабека и одного из активных военачальников Молдо Ашыра которое принявший участие в восстании в Баткенской долине. Особенность исследования состоит в том, что на основе фольклорного материала проанализирована в историко-этнографическом аспекте о причинах, ходе и результаты восстания.
Библиографические ссылки
Абдрахманов, С. Улуттук баатыр унутулабы? [Текст] / С. Абдрахманов // Кыргыз Туусу. – 2009. – 31 март.
Абдыраманов, Ш. Тарыхтаргы ак тактар [Текст]: тарыхый изилдоо / Ш. Абдыраманов. – Бишкек: Аянт, 2007. – 256 б.
Авазов, Э. А. Анжиян көтөрүлүшү [Текст]: Фергана өрөөнүндөгү азаттык күрөштөрүнүн тарыхынан / Э.А. Авазов. – Ош: [Б-сыз], 2014. – 191 б.
Бейсембиев, Т. К. Кокандская историография. Исследования по источниковедению Средней Азии XVIII-XIX веков [Текст] / Т.К.Бейсембиев. – Алматы: Print-S, 2009. – 1263 с.
Болсуналиев, Ч. “Мамырдын күүсү” [Текст] / Ч. Болсуналиев // Бишкек шамы. – 1991. – 15 март.
Жолдошова, К. Ж. кыргыз жана алтай эпосторундагы баатырга ат коюуга байланыштуу мотивдердин салттуу берилиши / К. Ж. Жолдошова // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Филология. – 2023. – No. 2(2). – P. 49-56. – DOI 10.52754/16948874_2023_2(2)_6. – EDN INMDHX.
Жумабаев, Б. Абдылдабек жана анын мезгили [Текст]: Кокон хандыгынын тушундагы 1873-1876 ж. кырг. көтөрүлүшү ж-дө / Б.Жумабаев // Ала-Тоо. – 1990. – № 10. – 82-84 б.
История Кыргызстана с древнейших времен до конца ХIХ века [Текст]: программа трансформации гуманитарного образования в Кырг. Респ. –Бишкек: Фонд “Сорос-Кыргызстан”, 1996. – 220 с.
Серебренников, А.Г. К истории Кокандского похода [Текст] / А.Г.Серебренников // Военный сб. – 1897. – № 9. – С. 5-28.
Касымбеков, Т. Сынган кылыч [Текст]: тарыхый рома / Т.Касымбеков. – Фрунзе: Кыргызстан, 1998. – 712 б.
Кененсариев, Т. Кыргызстандын XIX кылымдын 50-70-жылдарындагы саясий өнүгүүсү [Текст] / Т. Кененсариев. – Бишкек: Бийиктик, 2009. – 392 б.
Кененсариев, Т. Искак Полот хан (1842-1876) - Азаттыктын ири күрөшкери [Текст] / Т.Кененсариев // Искак Асан уулу Полот хан (азаттык жана мамлекеттүүлүк). – Бишкек, 2015. – 8 – 67 - б. – (“Тарых жана мурас” түрмөгү).
Кененсариев, Т. Исхак Асан уулу Полот хан [Текст] / Т.Кененсариев. – Бишкек: [Б-сыз], 1997. – 80 б.
Кененсариев, Т.К. Кыргызстандын Орусияга каратылышы (1855, 1863, 1868, 1976) [Текст] / Т. Кененсариев. – Бишкек: Кыргызстан, 1997. – 360 б.
Койчуманова, Г. К. Устное народное творчество как начало философской поэзии / Г. К. Койчуманова, Т. Т. Эралиева // Вестник Ошского государственного университета. – 2020. – Т. 2, № 1-4. – С. 119-124. – EDN EVHOSI.
Курбанбеков, Т. Молдо Ашыр – өз доорунун азаттыгы үчүн күрөшкөн инсан [Текст] / Т.Курбанбеков // Искак Асан уулу Полот хан (азаттык жана мамлекеттүүлүк). – Бишкек, 2015. – 153 – 156 - б. – (“Тарых жана мурас” түрмөгү).
Курманжан датка. К. Рыскуловдун жыйнаган материалдарынан (келининин кошогу) Ысмайыл Эшмамбет уулунун дептеринен 1963-жылы жазып алган К.Рыскулов [Текст] // Тарыхый ырлар, кошоктор жана окуялар. – Бишкек, 2002. – С. (Эл адабияты. сер. 19-т.). 222 – 223 – б.
Кыдырова, Б. А. Элдик оозеки чыгармалар-элдик тарбиянын мектеби / Б. А. Кыдырова // Вестник Ошского государственного университета. – 2021. – Vol. 2, No. 4. – P. 269-275. – DOI 10.52754/16947452_2021_2_4_269. – EDN KIGHWP.
Мамыт уулу, М. Абдылдабектин арманы [Текст] / Мамыт уулу М. // Ала-Тоо. – 1990. – № 10. – 82 – 88 – б.
Молдокасымов, К. Исхак Молдо – Кокондун акыркы ханы [Текст] / К.Молдокасымов // Заман Кыргызстан. – 1994. – 18, 25-нояб.; 2 – дек.
Молдокасымов, К.С. Исхак Молдо (Полот хан) – Кокондун акыркы ханы [Текст] / К.С.Молдокасымов // Искак Асан уулу Полот хан (азаттык жана мамлекеттүүлүк). – Бишкек, 2015. –67 – 80-б. – (“Тарых жана мурас” түрмөгү).
Мусабеков, А. Мамырбек баатыр [Текст] / А. Мусабеков. – Ош, 2012
Набиев, Р.Н. Из истории Кокандского ханства (феодальное хозяйство Худояр-хана) [Текст] / Р.Н.Набиев. – Ташкент: Фан, 1973. – 119 с.
Наливкин, В. Краткая история Кокандского ханства [Текст] / В.Наливкин. – Казань: Тип. Императ. ун-та, 1886. – 215 с.
Плоских, В.М. Киргизы и Кокандское ханство [Текст] / В.М.Плоских. – Фрунзе: Илим,1977. – 368 с.
Тарыхый ырлар, кошоктор жана окуялар [Текст] / түз. ж-а баш сөздөрүн жаз. С.Егембердиева, А. Акматалиев; А.Акматалиевдин жалпы ред. астында. – Бишкек: Шам, 2002. – 544 б. – ( “Эл адабияты” сер. 19-т. ).
Усенбаев, К.У. Присоединение Южной Киргизии к России [Текст] / К.Усенбаев. – Фрунзе: Изд-во АН КиргССР, 1960. – 190 с.
Үсөнбаев, К. Өткөндүн кайрыктары. 1873-1876. Кокон көтөрүлүшү [Текст] / К.Үсөнбаев // Кыргыз маданияты. – 1990. – № 14/15.
Үсөнбаев, К. Тарыхтын катаал жылдары. Кокон көтөрүлүшү [Текст] / К.Үсөнбаев // Эркин Тоо. – 1993. – 30 июнь; 7 июль.
Хасанов А.Х. Взаимоотношения киргизов с Кокандским ханством и Россией в 50-70-е гг. XIX в. [Текст] / А.Хасанов. – Фрунзе: Киргизучпедгиз, 1961. – 183 с.
Абытов, Б. Нузуп бий и Алымбек-датка: выдающиеся кыргызские государственные деятели XIX в. [Электронный ресурс] / Б. Абытов. – Режим доступа: // http://www.akipress.org/kghistory/news:14103/22-23 октября 2014. – Загл. с экрана.
Молдокасымов, К. Молдо Калбек Муса уулу анжыяндык [Электронный ресурс] / К. Молдокасымов. – Режим доступа: //http: www. azattyk. org/a/1203679.html. январь 02, 2003. – Загл. с экрана.
Ажыматов, Мамырбек (Мамыр Мергендин кыбырасы). Кошок [Текст]. – Базар-Коргон району, Колот айылы. – 2015.
Мырзабаев, Сасалим. Кошок [Текст]. – Чаткал району, Ак Таш айылы. – 2003.
Мырзабаева, Санаш . Кошок [Текст]. – Чаткал району, Ак-Таш айылы. – 2003.
Тажиматова, Жумаш, Тажиматова Малика. Кошок [Текст]. – Чаткал району, Кызыл Токой айылы. – 2004.
Загрузки
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2024 Вестник Ошского государственного университета. История
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
