КОКОН ХАНДЫГЫНЫН ТҮЗҮЛҮШҮ ЖАНА АНЫН ӨНҮГҮҮ ЭТАПТАРЫНЫН АНАЛИЗИ

Авторлор

  • Гульназ Араповна Анарбаева Ош мамлекеттик университети

DOI:

https://doi.org/10.52754/1694867X_2024_1(4)_7

Ачкыч сөздөр:

Кокон хандыгы, тарыхнаама, Орто Азия, тарых талдоо, Кыргызстандын тарыхы, административдик түзүлүш, Фергана облусу, саясий жана социалдык-экономикалык тарыхы

Аннотация

XX кылымдын аягында жана XXI кылымдын биринчи он жылдыгындагы окуяларда хандыктын тарыхы бир нече жолу Борбордук Азиянын тарыхчыларынын изилдөө объектиси болгон. Бул макалада Орто Азияда кагандык жөнүндө жарыяланган кээ бир изилдөөлөр, илимий басылмалар жана монографиялар тарыхнаамалык көз караштан талданат. 18-кылымдын жана 20-кылымдын башындагы Орто Азия хандыктарынын тарыхын изилдөө 20-кылымдын акыркы он жылдыгынан бүгүнкү күнгө чейин кеңири масштабга ээ болуп, ар кандай илимий проблемаларды, ошондой эле тарыхый изилдөө маселелерин камтыйт. Акыркы жылдарда Орто Азиянын жана Россиянын мамлекеттеринин тарыхчылары бир нече ондогон илимий эмгектерди изилдеп чыгышты, көптөгөн монографияларды басып чыгарышты. Изилдөө иштери тарых илиминин акыркы талаптарына ылайык жүргүзүлгөндүгүн белгилей кетүү керек, бирок, тарыхнаамалык талдоодо айрым маселелерде бир катар пикир келишпестиктер байкалып, аларды изилдөө тарыхнаамалык изилдөөлөрдүн маанилүүлүгүн тастыктайт. Кокон хандыгы менен Бухара эмирлигинин экономикалык, социалдык жана маданий турмушу, тышкы жана ички саясий тарыхы, аскердик тарыхы жана дипломатия тарыхы боюнча акыркы жылдарда жүргүзүлгөн изилдөөлөр илимий көз караштан алганда чоң мааниге ээ, бирок, тарыхнаамалык анализ жана бул эмгектердин илимий натыйжаларын жалпылоо бул мамлекеттердин тарыхын изилдөөгө көбүрөөк мүмкүнчүлүктөрдү берет.

Библиографиялык шилтемелер

Алымбаев Ж.Б. (2016). Кокон хандыгынын тарыхынын тарыхнаамасы. Universum: коомдук илимдер: электрондук илимий журнал, №6(24). URL: https://7universum.com/ru/social/archive/item/3339 (кайрылуу датасы: 31.03.2024).

Анарбекова В.Е. (2017). Кыргыз элинин тарыхый инсандарынын фольклордук материалдарга негизделген ишмердүүлүгү (XIX – XX кк.). [Тарых илимдеринин кандидаты илимий даражасын алуу үчүн жазылган диссертациянын авторефераты]. Бишкек.

Вельяминов-Зернов В.В. (1856). Кокон хандыгы жөнүндө маалымат. Санкт-Петербург, 18(5), 112-147 б.

Гарбузарова Е.Г. (2010). XIX кылымдагы Борбордук Азиядагы орус жана британ империяларынын тирешинин геосаясий аспектиси. [Тарых илимдеринин кандидаты илимий даражасын алуу үчүн жазылган диссертациянын авторефераты]. Бишкек.

Ефремов Ф.С. (1952). Орус старшинасы Ефремов, азыр коллегиалдуу баалоочу, Бухияда, Хивада, Персияда жана Индияда он жыл тентип, укмуштуу окуяларды башынан өткөргөн жана ал жерден Англия аркылуу Россияга кайтып келгенин өзү сүрөттөгөн. Русская старина, № 7, Москва.

Кененсариев Т. (1997). Кыргыздар жана Кокон хандыгы. Ош: ОшМУ, 63-65 б.

Кокон хандыгы убагындагы Кыргызстан. https://kutbilim.kg/methodical/inner/kyrgyzstan-v-period-kokandskogo-hanstva/ (кайрылуу датасы: 26.03.2024).

Кокон хандыгы. https://www.booksite.ru/fulltext/1/001/008/062/604.htm (кайрылуу датасы: 25.03.2024).

Кун А.Л. (1876). Кокон хандыгы тууралуу айрым маалыматтар. Военный сборник, № 4, 420-435 б.

М. Кожобеков, Т. Абдиев. (2002). Кыргыздардын жана Кыргызстандын тарыхый булактары. Бишкек, 370 б.

Наливкин В.П. (1886). Кокон хандыгынын кыскача тарыхы. Казань, 211-216 б.

Сумарокова О.Л. (2016). Россия империясынын Түркстан аймагындагы тил саясатынын эволюциясы (Кыргызстандын материалдарынын негизинде). [Диссертация]. Бишкек.

Т. Кененсариев. “XVIII-XX кылымдын башындагы Кыргызстандын тарыхын изилөөнүн негизги методологиялык принциптери”, https://kghistory.akipress.org/unews/un_post:7068 (кайрылуу датасы: 30.03.2024).

Т. Кененсариев. “Дагы бир жолу Алымкул Лашкер башы жөнүндө...”. https://kghistory.akipress.org/unews/un_post:8132 (кайрылуу датасы: 24.03.2024).

Толобаева Э.А. (2020). Международный журнал экспериментального образования. – 2020. Эл аралык эксперименталдык билим берүү журналы, №6, 46-48 б;

Турсунов Б.Р. (2022). Советтер доорундагы Кокон хандыгынын изилдөөсү. Тажик мамлекеттик юридикалык, бизнес жана саясат университетинин жарчысы. Гуманитардык илимдер сериясы, 90(1), 23-28 б.

Шейшеканов, Т. Б. Кыргызстандагы хΙх К. Экинчи жарымы-ХХ К. Башындагы элдик кыймылдардын жана көтөрүлүштөрдүн тарыхын изилдөөдөгү негизги методологиялык принциптер / Т. Б. Шейшеканов // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Тарых. – 2023. – No. 2(3). – P. 101-108. – DOI 10.52754/1694867X_2023_2(3)_14. – EDN EHKKFM.

Яншин В.П. (2006). Россиянын Орта Азияга илгерилеши жана Тянь-Шань менен Алайдын бириктирүүсү: XIX кылым. [Тарых илимдеринин кандидаты илимий даражасын алуу үчүн жазылган диссертациянын авторефераты]. Бишкек.

Жүктөөлөр

Жарыяланды

2024-08-12

Кандай шилтеме берүү керек

Анарбаева , Г. А. (2024). КОКОН ХАНДЫГЫНЫН ТҮЗҮЛҮШҮ ЖАНА АНЫН ӨНҮГҮҮ ЭТАПТАРЫНЫН АНАЛИЗИ. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Тарых, (1(4), 59–68. https://doi.org/10.52754/1694867X_2024_1(4)_7