“BOZ UY”: PHILOSOPHICAL AND ARCHITECTURAL SYMBOL OF THE KYRGYZ PEOPLE IN THE KNOWLEDGE OF THE WORLD
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948823_2025_1(5)_8Keywords:
boz uy, Kyrgyz philosophy, cognition of the world, nomadic culture, traditional architecture, symbolism, cosmological representation, spiritual spaceAbstract
In this article, the boz үy is considered as a philosophical and architectural symbol that occupies a special place in the worldview of the Kyrgyz people. The author analyzes the structure, spatial arrangement, form and internal organization of booz үйa, formed in the conditions of nomadic way of life, and focuses on their philosophical content. The booz үй is presented as an artistic embodiment of harmony between man and nature, society and the spiritual world. The article also reveals the cosmological ideas of the Kyrgyz, the ideas of order and sacredness inherent in the form and structure of the booz үйa. The relationship between architecture and spiritual and cultural values is considered on the basis of Kyrgyz ethnophilosophy and traditional knowledge of the people.
References
Абрамзон, С. М. Кыргыз жана Кыргызстан тарыхы боюнча тандалма эмгектер. ― Бишкек: «Кыргызстан – Сорос» фонду. ― 1999. ― 896 б.
Айтматов, Чыңгыз. Чыгармаларынын жыйнагы. ― Бишкек: Бийиктик. ―2008. ― 2-т.: Повесттер, аңгемелер. ― 432 б.
Акматалиев, А. Кыргыздын кол өнөрчүлүгү: колдонмо. ― Бишкек: Кыргызстан. ― 1996. ― 328 б.
Гомбожапов, А. Д. Кочевые цивилизации Центральной Азии в трудах Л. Н. Гумилева. ― Улан-Уде: Изд-во БНЦ СО РАН. ― 2010. ― 148 с.
Жусупов, К. Байыркынын издери. ― Бишкек: Турар. ― 2017. ― 448 б.
Кулубаева, Д. Кыргыз боз үйүнүн келип чыгышы же алачыктан боз үйгө чейинки жол // Гуманитарные проблемы современности: науч. тр. молодых ученых. ― Бишкек. ― 2013. ― Вып. 17. ― 33-36-б.
Манас: кыргыз элинин баатырдык эпосу / Саякбай Каралаевдин варианты боюнча. ― Бишкек: Кыргызстан. ― 1995. – II - китеп. ― 448 б.
Саша Айзенман, Давид Э. Зауров, Кайыркул Т. Шалпыков, Лена Струве. Орто Азиянын дары өсүмдүктөрү: Өзбекстан жана Кыргызстан. ― Бишкек: [б-сыз]. ― 2014. ― 432 б.
Тогусаков, О. А. Кыргыздардын каада-салттарынын онтологиясы. ― Бишкек: [б-сыз]. ― 2016. ― 192 б.
Курбанбаев, К. А. Кыргыздардын жасалга-колдонмо өнөрүндө философиялык идеялардын чагылдырылышы / К. А. Курбанбаев, Д. А. Ыразаков, Б. М. Аширалиева // Вестник Ошского государственного университета. – 2021. – Vol. 1, No. 3. – P. 303-310. – DOI 10.52754/16947452_2021_1_3_303. – EDN DFNXWQ.
Райимбердиев, Ы. А. Оюн аркылуу этнодидактикалык билим берүүдө ата-эненин ролу / Ы. А. Райимбердиев, Ж. Ж. Максутова // Вестник Ошского государственного университета. – 2021. – Vol. 2, No. 4. – P. 450-458. – DOI 10.52754/16947452_2021_2_4_450. – EDN JPIQEQ.
Курбанбаев, К. А. Кыргыздардын жасалга-колдонмо өнөрүндө философиялык идеялардын чагылдырылышы / К. А. Курбанбаев, Д. А. Ыразаков, Б. М. Аширалиева // Вестник Ошского государственного университета. – 2021. – Vol. 1, No. 3. – P. 303-310. – DOI 10.52754/16947452_2021_1_3_303. – EDN DFNXWQ.
Мамытова, А. Б. Этнографические исследования культуры кыргызского народа в период Кокандского ханства: основные черты и акцент / А. Б. Мамытова, Ч. Т. Сатыбалдиева, А. Б. Исраилова // Вестник Ошского государственного университета. История. – 2024. – № 1(4). – С. 174-185. – DOI 10.52754/1694867X_2024_1(4)_22. – EDN SQAWOR.
