ТҮШТҮК-БАТЫШ ФЕРГАНАДАГЫ ГЕОЭКОЛОГИЯЛЫК КЫРДААЛДЫ ОПТИМАЛДАШТЫРУУ ҮЧҮН ГЕОГРАФИЯЛЫК НЕГИЗДЕРДИ ИШТЕП ЧЫГУУ

Авторлор

  • Озодхон Кузибаева Кокон мамлекеттик педагогикалык институту
  • Умида Исакова Ош мамлекеттик университети

DOI:

https://doi.org/10.52754/16948688_2023_2(3)_9

Ачкыч сөздөр:

ресурс, экологиялык абал, жаратылышты сактоо, жергиликтүү экологиялык абал, суу сактагычтар, экстенсивдүү жана интенсивдүү пайдалануу, эрозия, литология

Аннотация

Макалада Фергана өрөөнүнүн түштүк-батыш бөлүгүндөгү геоэкологиялык кырдаалды оптималдаштыруу үчүн географиялык негизди иштеп чыгуу зарылдыгынын илимий негиздемеси талкууланат. Фергана өрөөнүнүн бийиктик ландшафттык райондоштуруусу классикалык стилде абдан ачык берилген. Ар бир аймактын табигый-тарыхый мүнөзү бар, жаратылышынын көп түрдүүлүгү, ресурстары, экономикасы, калкынын жайгашуусу ачык-айкын чагылдырылган. Фергана өрөөнүнүн бийик тоолуу аймактарында чөл, адыр, тоо, жайыт сыяктуу ар кандай табигый жана антропогендик геосистемалар пайда болгон. Бул байыркы сугат оазиси, енер жайы, айыл чарбасы, транспорту жана башка тармактары енуккен тез енугуп жаткан жана калк жыш жайгашкан индустриалдык-агрардык район. Сугат дыйканчылыгын өнүктүрүүнүн маанилүү мүмкүнчүлүктөрүнүн бири жер жетишсиздигинин шартында тоолорду өздөштүрүү болуп саналат. Ушуга байланыштуу адистердин жана фермерлердин пикирлерин эске алуу менен географтардын негиздемелерине жана идеяларына көңүл буруу зарыл, анткени бул илимий негиздеме табигый, айыл чарба, экономикалык жана башкаруу факторлорунун айкалышын билдирет.

Библиографиялык шилтемелер

Султонов Ю. Антропогенное давления на природу Ферганской долины и вопросы ее охраны. ГО СССР. Сборник статей. Ленинград, 1989.

Абдуганиев И. Ландшафтные индикаторы нефтегазоносные структур в Южной части Ферганской долины (Автореферат дисс. на соискан. учен. степени. канд. геогр. наук), Москва, 1976.

Боймирзаев К.М., Мирзамаҳмудов О.Т., Мақсудова М.А. Изменение структуры почвенного покрова адыров Северной Ферганы под антропогенным воздействием // Университетское образование в современном обшестве. Труды международной конференции. Вестник ОшГУ, серия Естествознание науки. № 4. –Ош: Билим, 2002, -С. 156–158.

Хамидов. А.А. и другие. Проблемы использования природно-географических и геоэкологических представлений и взглядов в улучшении экологической ситуации в Ферганской долине. Сб.науч.тр. КУУ.-Ош, 2003.-С.219-223.

Рафиков А.А. Теоретико-методологические основы геоэкологии // География и ценности. Материалы научного семинара. - Ташкент, 2001. - Б. 14-18.

Сулайманова, Г.Б. (2020). Сотрудничество стран Центральной Азии по экологическим вопросам. Вестник Ошского государственного университета, №1-2, сс. 81-87. EDN: YRGCTG.

Эргашов, С. (2022). Жердин биосферасы жана анын ресурстарын сарамжалдуу пайдалануу. Вестник Ошского государственного университета. Химия. Биология. География, (1), 74-84. DOI: https://doi.org/10.52754/16948688_2022_1_9. EDN: XEUARU.

Жүктөөлөр

Жарыяланды

2023-12-15 — Жаңыланды 2023-12-15

Версиялар

Кандай шилтеме берүү керек

Кузибаева , О., & Исакова , У. (2023). ТҮШТҮК-БАТЫШ ФЕРГАНАДАГЫ ГЕОЭКОЛОГИЯЛЫК КЫРДААЛДЫ ОПТИМАЛДАШТЫРУУ ҮЧҮН ГЕОГРАФИЯЛЫК НЕГИЗДЕРДИ ИШТЕП ЧЫГУУ. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Химия. Биология. География, (2(3), 66–72. https://doi.org/10.52754/16948688_2023_2(3)_9