КАЗАК ЖЫЛКЫ ПОРОДАСЫНДАГЫ ШОЙЫНКАР ЖАНА БАЙТОРО ЗАВОДУНУН БЕСКАРАГАЙ ТҮРҮН ЖАНА ЛИНИЯЛАРЫН ТҮЗҮҮ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948696_2024_2(7)_31Ачкыч сөздөр:
Породасы, түрү, линиясы, өлчөөлөрү, тирүү салмагы, продуктуулугу, сүт өндүрүүАннотация
Казактын жылкы породасындагы жаңы бескарагай заводунун тибин түзүүдө асылдандыруунун негизги ыкмасы жылкылардын чарбалык-пайдалуу сапаттарын жакшыртууга, бекемдөөгө жана андан ары өркүндөтүүгө багытталган зоотехникалык чаралардын комплексин караган линиялар боюнча асылдандыруу болгон. Линиялар боюнча асылдандырууда гетеррозиготалуулуктун оптималдуу деңгээлин кармап турууга жана гомозиготалуулуктун стихиялык өсүшүнө жол бербөөгө мүмкүндүк берген тукумдун белгилүү бир генеалогиялык структурасы түзүлгөн. Шойынкар жана Байтора сызыктарынын ичинде жогорку генетикалык окшоштук бар болгондуктан, Бул сызыктуу айкалыштыруу эффектин колдонууга мүмкүндүк берди.
Казактын жаңы бакарагай заводунун тибин таза асылдандырууда, алардын генетикалык өзгөчөлүктөрүнө карап, айрым көрүнүктүү Аргымактар менен бээлерди гана эмес, ошондой эле чоң асыл тукум баалуулугун билдирген айрым генотиптерди да жаратууга болот. Бул жылкылардын эт-сүт багытындагы мал катары ролу өтө чоң, алардын тирүү салмагы боюнча өндүрүштүк потенциалы бээлерде 510 кг, айгырдарда 550 кг жетет. Бээлердин түшүмдүүлүгү, сүттүүлүгү жана эттин түшүмдүүлүгү жогору экендиги менен айырмаланат.
Библиографиялык шилтемелер
Барминцев Ю.Н. Мясное и молочное коневодство. – М.: Сельхозиздат, 1963. - 224 с.
Беляев А.И. Казахская лошадь жабе. Алма-Ата, 1973, - 133 с.
Жумагулов А.Е. Способы увеличения производства конины путем скрещивания казахских кобыл типа жабе жеребцами советской тяжеловозной породы в условиях совхоза Мынбаева. – Брошюра, Алма-Ата, 1999 -22 с.
Акимбеков А.Р. Казахские лошади типа жабе (селетинский заводской тип). – Алматы, 2017. – 142 с.
Исхан К.Ж. Бескарагайский заводской тип казахской породы лошадей от заводских линий Шойынкара и Байторы (Монография). – Алматы, 2022. – 104 с.
Инструкция по бонитировке лошадей местных пород. – М.: Агропромиздат, 1988. – 22с.
Методика определения мясной продуктивности лошадей //ВНИК, М.: Колос, 1974. – с. 5-22.
Мясо и мясные продукты. Изделия национальные конские//Технические условия СТ РК 1303-2004. – 22 с.
Сайгин И.А. Мясное и молочное коневодство // Сельскохозяйственое производство Урала, 1963. – № 5. – с. 12-14.
Плохинский Н.А. Руководство по биометрии для зоотехников. – М.: Колос, 1969. – 256 с.