КАРАКАЛПАКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ПОМИДОРДУН СОРТТОРУНУН ЖАНА ГИБРИДДЕРИНИН ТУЗГА ЧЫДАМДУУЛУГУ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948696_2023_4_4Ачкыч сөздөр:
помидор, үрөн, өнүүгө ийкемдүүлүк, өнүү энергиясы, лабораториялык тажрыйба, тузга туруктуулук, туз эритмелери, натрий хлориди, натрий сульфатыАннотация
Помидор өстүрүүнүн жана жогорку түшүм алуунун себеби сорттордун жана гибриддердин стресске туруктуулугу менен байланыштуу. Помидордун 7 сортунун жана 3 гибридинин тузга туруктуулугун ар кандай концентрациядагы туздуу эритмелерде өнүү ыкмасы менен диагностикалоо боюнча изилдөөлөр Каракалпакстан Республикасында жүргүзүлгөн. Сыноодон өткөн варианттары: кургак үрөндөр (1-текшерүү); - үрөн, сууга чыланган (2-текшерүү); - үрөн, эритмелерде чыланган: 0,3 % NaCl; - 0,5 % NaCl; - 0,7 % NaCl; - 1,0 % NaCl; - 0,3 % Na2SO4; - 0,5 % Na2SO4; - 0,7 % Na2SO4; - 1,0 % Na2SO4. Эң аз (0,3%)концентрациядагы сыналган помидордун сорттору жана гибриддери хлорид жана сульфат туздуулугуна салыштырмалуу туруктуу экени аныкталган. Туздуу эритмелердин концентрациясынын андан ары жогорулашы (0,5 тен 1,0% ке чейин) үрөндөрдүн себүү сапатына терс таасирин тийгизди. Изилденген сорттордун жана гибриддердин ичинен эң туруктуусу 5/95 Волгоград сорттору болгон; ТМК-22; Рио гранде жана Новичок, гибриддер Solerosso F1, Tristar F1 и Султан F1.
Библиографиялык шилтемелер
Беккер, Х. Селекция растений / Х. Беккер. - М.: Товарищество научных компаний КМК. - 2015. - 425 с.
Брежнев Д.Д. Томаты. Ленинград, Госизд. с/х литературы. 1955. – с. 7.
Вишнякова, М.А. Генофонд зернобобовых культур и адаптивная селекция как факторы биологизации и экологизации растениеводства / М.А. Вишнякова // Сельскохозяйственная биология. - 2008. - №3. - С. 3-23.
Генкель П.А. О повышении солеустойчивости растений при засолении почв сульфатами. «Изв. АН СССР», сер. биол., 1960, №4.
Гончарова, Э.А. Изучение устойчивости и адаптации культурных растений к абиотическим стрессам на базе мировой коллекции генетических ресурсов: Научное наследие профессора Г.В. Удовенко / под ред. А.А. Жученко. - СПб: [ГНУ ВИР], 2011. -336 с.
Гончарова, Э.А. Стратегия диагностики и прогноза устойчивости сельскохозяйственных растений к погодно-климатическим аномалиям / Э.А. Гончарова // Сельскохозяйственная биология. - 2011. - № 11. - С. 24-31.
Зуев В.И. Особенности возделывания овощных культур на засоленных почвах. Ташкент. «Фан», 1977. – с.81.
Шевелуха В.С. Рост растений и его регуляция в онтогенезе. /В.С. Шевелуха. – Москва: Колос, 1992 –С. 594.
Полевой В.В. Практикум по росту и устойчивости растений / В.В. Полевой, Т.В. Чиркова, Л.А. Лутова. СПБ: Изд-во С.-Петерб. ун-та, 2001. 212с.
Якушкина Н.И. Физиология растений /Н.И. Якушкина, Е.Ю. Бахтенко. М.: Просвещение, 2005, 463с.
O’zDSt 2823:2014 (Семена сельскохозяйственных культур. Сортовые и посевные качества. Технические условия).