КЫРГЫЗДАРДЫН КАМЧЫГА БАЙЛАНЫШКАН МАКАЛ-ЛАКАПТАРЫ ЖАНА ИШЕНИМДЕРИ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948653_2025_2_22Ачкыч сөздөр:
камчы, бүлдүргө, кыргыз макал-лакаптары, “Манас” эпосу, кыргыз маданиятыАннотация
Макалада кыргыз маданиятында камчынын түрлөрү, практикалык функциялары, анын практикалык мааниден кандай символикалык маанилерди камтышын көрсөтүүгө аракет жасалат. Ошону менен бирге камчыга байланышкан сөздөрдүн этимологиялары чечмеленип, анын тарыхый булактарда, элдик оозеки чыгармачылыктын үлгүлөрү, көркөм адабиятта жана ырым-жырымдарда кездешиши жана ээлеген орду анализденет. Айрыкча макалада камчынын кыргыз макал-лакаптарындагы ордуна басым жасалып, аларды жалпы түрк тилдүү элдердин макал-лакаптары корунун перспективасында анализденет.
Библиографиялык шилтемелер
Айтымбет, Орозбек. (2007). Кара Кыргыз. 5-китеп: Көкө Тэңир. Толук., такталып, 2-бас. Бишкек: Бийиктик.
Акматалиев, Амантур Сейтаалы уулу. (2000). Кыргыздын көөнөрбөс дөөлөттөрү. Бишкек: Шам.
Бообек уулу, Болот. (2015). “Традиционные обряды и верования кыргызов, связанные с конским снаряжением”. Мир Евразии. Научный журнал, № 1, 7-11.
Валиханов, Ч.Ч. (1985). Собрание сочинений в пяти томах. Том 4. Алма-Ата: Главная редакция Казахской советской энциклопедии.
Геродот. (1999). История. В 9-ти кн. Перев. Г. А. Стратановского. Москва: Ладомир, ООО «Фирма «Издательство АСТ».
Казак макал-мǝтелдерi. (2001). Курастырган Ж. Дǝуренбеков. Алматы: «Ана тiлi» ЖШС.
Капалбаев, О. (2017). “Даанышман кыргыз мурасы”. Шоокум, № 9.
Кыргыздын кылымдарды карыткан 1001 макал-лакабы. (2010). Түз. С. Бекботоев. Бишкек: Учкун.
Кыргыз макал-лакаптары. (1982). Түз. Шаршеке Усупбеков. Фрунзе: Кыргызстан.
Кыргыз макал-ылакап, учкул сөздөрү. (2005). Жыйнаган М. Ибрагимов. Карабалта.
Кыргыз тилинин түшүндүрмө сөздүгү. (2016). Биринчи бөлүк. Бишкек: Салам.
Кыргыз тилинин фразеологиялык сөздүгү. (2001). Ж. Осмонова, К. Конкобаев, Ш. Жапаров. Бишкек: КТМУ.
Кыргыз эл жомоктору. (1985). Басмага даярдап, түшүндүрмөлөрүн жазган А. Токомбаева. Фрунзе: Кыргызстан.
Макал-лакаптар. (2001). «Эл адабияты» сериясынын 10-тому. Бишкек: Шам.
Манас: Эпос. (1982). Сагымбай Орозбак уулунун варианты боюнча. Китеп IV. Фрунзе: Кыргызстан.
М. Кашкари. (2013). Дивану лугати-т түрк (Түркий тилдер сөз жыйнагы). Которгондор: Абдувалиев И., Ахматов Т., Оморов А., Султаналиев И., Толубаев М. 1-том. Бишкек: Бийиктик.
Предметы конской сбруи киргизов – памятник народной культуры. (1988). Методические рекомендации. Составитель Э. Сулайманов. Фрунзе.
Радлов, В.В. (1989). Из Сибири: Страницы дневника. Пер. с нем. К.Д. Цивиной и Б. Е. Чистовой. Москва: Наука. Главная редакция восточной литературы.
Сейдакматов, К. (1988). Кыргыз тилинин кыскача этимологиялык сөздүгү. Фрунзе: Илим.
Төлөгөн Касымбек. (1998). Сынган кылыч: Тарыхый роман. Кайрадан иштелип, 5-бас. Бишкек: Кыргызстан.
Үй-тиричилигинин кыскача энциклопедиясы. (1989). Башкы ред. Б. Орузбаева. Фрунзе: КСЭнин Башкы редакциясы.
Эгембердиев, Р. (2016). Кыргыз тилиндеги фразеологизмдердин төркүнү (этимологиясы). Бишкек: Турар.
Мурзакметов, А. К. Кыргыздардын этноботаникалык билимдеринин макал-лакаптарда берилиши / А. К. Мурзакметов // Вестник Ошского государственного университета. – 2024. – No. 3. – P. 116-137. – DOI 10.52754/16948610_2024_3_11. – EDN FTJBZY.
Мурзакметов, А. К. Кыргыз элдик орнитологиясынын макал-лакаптарда камтылышы / А. К. Мурзакметов // Вестник Ошского государственного университета. – 2024. – No. 4. – P. 222-242. – DOI 10.52754/16948610_2024_4_22. – EDN SNAMOD.
Тиленова, Г. Кыргыздардын нанга карата мамилесинин макалдарда берилиши / Г. Тиленова, А. К. Мурзакметов // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Филология. – 2024. – No. 2(4). – P. 25-31. – DOI 10.52754/16948874_2024_2(4)_3. – EDN QZTRER.
Дастанбек Кызы, К. Кыргыз макал-лакаптарында педагогикалык ойлордун берилиши / К. Дастанбек Кызы, А. К. Мурзакметов // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Филология. – 2023. – No. 1(1). – P. 30-37. – DOI 10.52754/16948874_2023_1(1)_4. – EDN ITDFPF.
Осмонова, С. К. Балдарды тарбиялоодо салттуу кыргыз үй-бүлөнүн ролу / С. К. Осмонова, А. Табалдиева // Вестник Ошского государственного университета. – 2022. – No. 3. – P. 157-165. – DOI 10.52754/16947452_2022_3_157. – EDN SFKIZR.
