КОКОН ХАНДЫГЫНЫН САЯСИЙ ӨНҮГҮҮСҮ
DOI:
https://doi.org/10.52754/1694867X_2024_1(4)_34Ачкыч сөздөр:
Кокон хандыгы, саясий туруксуздук, тышкы саясат, Фергана, ислам, бийлик, төңкөрүш, дипломатия, сепаратисттик тенденцияАннотация
Макалада Кокон хандыгынын түптөлүүсү, ички жана тышкы саясаты, өлкөдөгү саясий кризистер ж.б. маселелер талдоого алынды. Авторлор жергиликтүү жана чет элдик окумуштуулардын эмгектерин, тарыхый булактарды пайдалануу менен маселенин маңызын ачып берүүгө аракеттенген. Анда өлкөдөгү саясий туруксуздуктун негизги себептери, хандыктын алсырашы жана чет элдик мамлекеттердин баскынчылык саясаттары кенен чагылдырылган. Кокон хандыгы Фергана өрөөнүн байырлаган элдердин орток мамлекети болгон. Анын башкаруу системасына бүт элдердин өкүлдөрү, анын ичинде кыргыздар да тартылган. 18 к. экинчи жарымында аймакта бирдиктүү мамлекеттин негизделиши өз кезегинде саясий, социалдык-экономикалык жана маданий өнүгүүнү шарттаган. Кокон хандыгы 19 к. баш ченине тартып аймактагы ири геосаясий күчкө айланган жана Чыгыш Түркстан да анын таасир сферасында болгон. Эл аралык мамилелерде да Кокон хандыгы маанилүү ролду ойногон. Анын Батыш менен Чыгышты байланыштырып турган Улуу Жибек жолун көзөмөлдөп туруусу соода-экономикалык өнүгүүгө зор таасирин тийгизген. Бирок хандыктагы ич ара арздашуулар, бийлик үчүн күрөш, тышкы күчтөрдүн таасири ж.б. факторлор акырындык менен мамлекетти алсыраткан жана анын өз алдынча жашап кетүүсүно бөгөт койгон.
Библиографиялык шилтемелер
Андреев А.И. Труды Г. – Ф.Миллера о Сибири // Миллер Г. – Ф. История Сибири. – М., 1999. Т. 1. – С. 66, 133.
Кыргызстандын эң байыркы мезгилдериден XIX кылымдын соңуна чейинки тарыхы. – Бишкек,1998. – 207.б.
Бабабеков Х.Н. Народные движения в Кокандском ханстве и их социально-экономические и политические предпосылки (XVIII-XIXвв.). – Ташкент, 1990.
Кыргыз ССР тарыхы. – Фрунзе, 1973. – 267-б.
Кун А.Л. Очерк Коканского ханства // Известия Императорского Русского географического общества. Т. XII, отдел 2. 1876. СПб, – С.58
Наливкин В. Краткая история Кокандского ханства. – Казань, 1886. – С.171-172.
О.Осмонов. Кыргызстан тарыхы. – Б., 2000. 53-б.
Плоских В.П. Кыргызы и Кокандское ханство. – Ф., 1977. – С. 70.
Плоских В.М., Мокрынин В.П. История кыргызов (досоветский период). – Бишкек, 1992. – С. 77, 103.
Халфин Н.А. Присоединение Средней Азии к России, 60-е г. XIX века. – М., «Наука», 1965. – 337 с.
Хасанов А.Х. Народные движения в Киргизии в период Кокандского ханства. – Москва, 1977. – С.20.
Распространение ислама у кыргызов / М. А. Закиров, А. С. Закирова, Р. К. Сабиров, М. И. Чыналиева // Вестник Ошского государственного университета. История. – 2022. – № 1. – С. 38-47. – DOI 10.52754/1694867X_2022_1_5. – EDN VGAVNC.
Кубанычбек Кызы, А. “Манас” эпосунда көчмөн турмуштун сүрөттөлүшү / А. Кубанычбек Кызы // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Филология. – 2023. – No. 2(2). – P. 41-48. – DOI 10.52754/16948874_2023_2(2)_5. – EDN UIVPTC.
Султанова, М. Ш. XIX кылымдын экинчи жарымы XX кылымдын башындагы акындардын чыгармаларындагы тарыхый окуялардын чагылдырылышы / М. Ш. Султанова, Г. Абсамат Кызы // Вестник Ошского государственного университета. – 2021. – Vol. 2, No. 4. – P. 1107-1113. – DOI 10.52754/16947452_2021_2_4_1107. – EDN EFTLDV.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2024 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Тарых
