КОКОН ХАНДЫГЫНЫН ДООРУ ЖАНА АНЫН ЗАМАНДАШЫ ПОЛОТ ХАН
DOI:
https://doi.org/10.52754/1694867X_2024_1(4)_26Ачкыч сөздөр:
Кыргызстандын тарыхы, Кокон хандыгы, Полот хан баштаган элдик көтөрүлүш, Полот хандын өмүр баяныАннотация
Кыргыз элинин тарыхын чет элдик баскынчыларга каршы дайыма күрөшүп келген күрөштүн тарыхы десек болот. Кокон хандыгынын доору Кыргызстандын тарыхындагы эң оор жана трагедиялуу учур болгон. Негизги калк байлар менен манаптардын жана кокондук чиновниктерден кош эзүүнү башынан өткөргөн. Бул мезгил көптөгөн стихиялуу куралдуу көтөрүлүштөр менен мүнөздөлөт. Эл бир эмес, бир нече жолу боштондук үчүн күрөшкө көтөрүлүп, биринин артынан бири чыккан элдик көтөрүлүштөр менен коштолгон: 1845-жылдагы кыргыздардын Оштогу көтөрүлүш, 1862-жылы Алайда Алымбек баштаган элдик толкундоолор, Пулат хан баштаган көтөрүлүштөр. Макалада сөз кылынгандай, көтөрүлүш кыргыз элинин эркиндикке болгон эркин, эгемендүүлүккө умтулуусун көрсөттү . Ал эми Пулат хан атанган Исхак Хасан уулу эр жүрөк ар кырдуу инсан болгон. Анын ишмердиги кыргыз тарыхынын бир бөлүгү жана улуттук эс-тутумга татыктуу жана адилеттүүлүк үчүн жана зулумга каршы күрөштүн символу болуп калды.
Библиографиялык шилтемелер
Плоских В. М. Кыргызы и Кокандское ханство: Собр. науч. трудов: В 2х т. / В.М. Плоских. —– Б.: КРСУ, 2014.
Плоских В., Джолдошова Ж. Курманджан – Алайская царица. Эпоха глазами современников и потомков: Исслед. Эссе. Материалы, Документы / В.М. Плоских, Ж. Джолжошова. – Б., 2011. – 416 с.
ЦГВИА, ф. ВУА, д. 6886, л.2.
Резник П.Ф. Кетмень-Тюбе в 1899 году, с. 65.
ЦГВИА, ф. ВУА, д. 6884, л. 137.
ЦГА КР, ф.77, оп. 1, д. 1, л.9.
Dor R. Contribution aI etude des Kirgiz … Гл. Ш.
Хасанов А. X Народные движения в Киргизии в период Кокандского ханства / А.Х. Хасанов. — М.: Наука, 1977. —95с.
Усенбаев К У. Народные движения Средней Азии в XIX веке: (По материалам Южного Кыргызстана) / К.У. Усенбаев. — Бишкек-Ош: Фонд гражд. развития, 1998. — 153 с.
ЦГИА УзССР, ф. 715, д. 63, 1875, док. 344.
Туркестианский сборник. –Т.154, с. 76-83.
ЦГВИА.ВУА, д. 6877, лл. 88-89. Перевод коллежского советника А. Вейнберга, ЦГА УзССР, ф. 715, д. 63, 1875, док. 161.
Наливкин В. Краткая история Кокандского ханства / В. Наливкин. – Казань, 1886. – С. 213.
Газиев А. Пулат-хан: Ист. повесть / А. Газиев. – Б.: Илим, 1995. – 212с.
Пулат хан (Исхак Хасан-уулу) //Наш Кыргызстан: Попул. ист. энцикл.— Б., 2004. —С. 191-192.
Ноокаттын тарыхый матераилдары. Собрал Мифтяков К. Фонды НАН Кыргызской Республики, инв. № 380 (209), л. 52.
Мамажонов, А. Строительство ирригационной системы во время Кокандского ханства / А. Мамажонов, А. А. Алишеров, С. А. у. Собиров // Вестник Ошского государственного университета. История. – 2022. – № 1. – С. 56-60. – DOI 10.52754/1694867X_2022_1_7. – EDN NYFCVG.
Кадыров, А. А. Фергана чөлкөмүндөгү азаттык үчүн күрөштөр: 1916-жылдагы Баткен аймагындагы саясий абал / А. А. Кадыров, К. А. Таиров // Вестник Ошского государственного университета. – 2021. – Vol. 2, No. 3. – P. 164-171. – DOI 10.52754/16947452_2021_2_3_164. – EDN XBXIEV.
Тайиров, М. М. Кыргызстандын Түштүк-батыш чөлкөмүндөгү Абдыкайым эшендин, молдо Шараптын жана молдо Абдыкадырдын агартуучулук иштери (XIX-кылымдын экинчи жарымы - XX-кылым) / М. М. Тайиров, Н. М. Тайирова, О. М. Мусаев // Вестник Ошского государственного университета. – 2020. – No. 2-4. – P. 86-99. – EDN ROOQNA.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2024 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Тарых
