ИСХАК АСАН УУЛУ ПОЛОТ ХАНДЫН ЖЕТЕКЧИЛИГИ АСТЫНДАГЫ КӨТӨРҮЛҮШТҮН ПОСТСОВЕТТИК ТАРЫХНААМАДА ИЗИЛДЕНИШИНИН КЭЭ БИР МАСЕЛЕЛЕРИ
DOI:
https://doi.org/10.52754/1694867X_2024_1(4)_9Ачкыч сөздөр:
Исхак Асан уулу Полот хан, Кокон хандыгы, элдик кыймыл, азаттык көтөрүлүш, Фергана өрөөнү, постсоветтик тарыхнаама, жаӊы көз караш, постсоветтик мезгилАннотация
Совет мезгилиндеги тарыхнаамада азаттык үчүн күрѳшкѳн элдин аракеттерине баа берүүдөгү илимий жыйынтыктар партиянын идеологиялык багытына шайкеш келүүсү зарылдык катары саналган. Элдик кыймылдарга баа берүүдѳ окумуштуулар таптык позициядан карап, совет мамлекетинин негизги урааны болгон “таптык эзүүгѳ каршы күрѳш”, “бай-манаптык”, “буржуазиялык элементтерге каршы күрѳшүү” сыяктуу калыптанган түшүнүктѳрдү колдонушкан. Андан айырмаланып, постсоветтик тарыхнаамадагы изилдѳѳлөрдүн негизги ѳзгѳчѳлүктѳрү катары азаттык кѳтѳрүлүштѳр элдин эркиндикке умтулган аракеттери катары бааланып, анын жетекчилерине элдик баатыр, улуу тарыхый инсан катары баа берүү тенденциясы жүрүп келүүдѳ. 1873-76-жылдардагы Фергана өрөөнүндө болгон элдик кыймылдын мааниси жана ал кыймылдын жүрүшүндөгү Исхак Асан уулу Полот хандын ролу постсоветтик мезгилдеги тарыхнаамада кыргыз, өзбек окумуштуулары тарабынан жаңы көз караштан изилденип, анын натыйжасында бир канча маӊыздуу эмгектер жаралып, макалалар жарык көрдү
Библиографиялык шилтемелер
Алайская Царица в исследованиях узбекских учёных. – Ташкент – 2011.
Бабабеков Х.Н. Пулатхон кузголоӊи. – Ташкент, 1987.
Бабабеков Х.Н. Народные движения в Кокандском ханстве и их социально-экономические и политические предпосылки (ХVIII-ХIХ вв.). – Ташкент, 1990.
Бабабеков Х.Н. История Коканда, – Ташкент,1996.
Бабабеков Х.Н. Восстание Пулатхана. – Ташкент, 2018.
Кененсариев Т. Кыргызстандын XIX кылымдын 50-70-жылдарындагы саясый өнүгүүсү. – Бишкек, 2009.
Кененсариев Т. Кокон хандыгы (Кыргызстандын материалдарында). – Бишкек, 2022.
Кененсариев Т. Кыргыздар жана Кокон хандыгы. – Ош, 1996.
Кененсариев Т. Кокон хандыгын изилдөө жана кыргыз тарыхнаамасы. Талаш маселелер жана изилдөө перспективалары. // https://muras.turmush.kg/unews/un.
Кененсариев Т. Искак Асан уулу Полот хан. – Бишкек, 1997.
Кененсариев Т. Кыргызстан оторчулук доорунда (1855-1917) – Бишкек, – 2019.
Нурбек Туран Полот хан. – Бишкек, 2022.
Молдокасымов К. Полот хан. // Мурас. – 1991. – № 1.
Молдокасымов К. Искак Молдо – Кокондун акыркы ханы // ЗК. –1994. – 18,25-ноябрлар, 2-декабрь.
Туркестанские ведомости, 1876, №8, 28-февраль.
Усенбаев К.У. Народные движения Средней Азии в XIXв. (по материалам Кыргызстана). – Бишкек – Ош, 1998.
Үсөнбаев К. Көтөрүлүштүн башы. // КМ.–1990 – № 49.
Үсөнбаев К. Это было в Коканде. Похождение Пулат хана. // КБ. – 1993. – 16 февраля;
Үсөнбаев К. Өткөндүн кайрыктары. 1873-1876. Кокон көтөрүлүшү. // КМ. – 1990. – № 14,15.
Үсөнбаев К. Тарыхтын татаал жылдары. Кокон көтөрүлүшү. // ЭТ. – 1993. – 3-июнь,7-июль.