КЫРГЫЗ ЖАНА АЛТАЙ ЭПОСТОРУНДАГЫ БААТЫРГА АТ КОЮУГА БАЙЛАНЫШТУУ МОТИВДЕРДИН САЛТТУУ БЕРИЛИШИ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948874_2023_2(2)_6Ачкыч сөздөр:
Кыргыз жана алтай фольклору, тектештик, жанрлар, орток сюжет, архаикалык мотивдер, салттуулук, образ, сюжетАннотация
Макалада кыргыз жана алтай эпосторундагы баатырга ат коюуга байланыштуу мотивдердин салттуу берилиши иликтөөгө алынды. Кыргыз жана алтай элдери түбү тектеш элдер болуу менен бирге маданий жана адабий жалпылыктарга да ээ. Бул айрыкча эки элдин эпосторунан ачык көрүнөт. Кыргыз жана алтай эпосторунун тутумундагы баласыздык, ата-эненин түшүнө аян берүү менен баатырдын укмуштуу болуп төрөлүшү, ат коюу, өтө тез өсүп, күчтүү болуп эрезеге жетиши, укмуштуу эрдиктерди көрсөтүшү сыяктуу мотивдер аталган эки элдин эпосторундагы салттуу көрүнүштөрдөн болуп саналат. Изилдөөдө кыргыз жана алтай элдеринин элдик оозеки чыгармачылыгындагы орток эпикалык чыгармаларына басым жасалып каралып, алардын эпосторундагы баатырга ат коюуга байланыштуу орток жана архаикалык мотивдерге азыркы көз караштан туруп мүнөздөмө берилип, айрым көз караштар, пикирлер салыштырылып талдоо жүргүзүлдү. Эки элдин эпосторунун арасындагы байланыш, типтүү белги-касиеттер, окшоштуктар жана айырмачылыктар аныкталып каралды.
Библиографиялык шилтемелер
Абдимиталип уулу Н. (2022). Обычаи, связанные с рождением ребенка у средневековых караханидов и современных кыргызов. Вестник Ошского государственного университета, (3), 126-132. DOI: https://doi.org/10.52754/16947452_2022_3_126. EDN: DUMQTV.
Алтай кай чөрчөктөр. (1985). т. 1. Сост. Н.У.Улагашев. Туулуу-Алтай.
Акмолдоева, Ш.Б. (2003). Манас ааламы. Бишкек: Илим.
Жирмунский, В. М. (1974). Тюркский героический эпос. Ленинград: Наука.
Жоодарбешим. (1997). Эпос. “Эл адабияты” сериясы, т. 3. Бишкек: Шам.
Кыдырбаева, Р.З. (1996). Эпос “Манас”. Генезис. Поэтика. Сказительство. Бишкек: Шам.
Мамыров, М. (1986). Адабият башаты. Фрунзе: Илим.
Мурзакметов, А.К. (2005). Кыргыз ырым-жырымдары. Ош.
Сарыпбеков, Р. (1987). “Манас” эпосундагы баатырдык мотивдердин эволюциясы. Фрунзе: Илим.
Эр Төштүк. (1996). “Эл адабияты сериясы”. II т. – Бишкек: Шам.
