“ЭР ТӨШТҮК” ЭПОСУНДАГЫ МИФОЛОГИЯЛЫК ПЕРСОНАЖДАР
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948874_2023_1(1)_6Ачкыч сөздөр:
Эр Төштүк, мифологиялык каармандар, маданий катмар, фольклор, эпосАннотация
Макалада кыргыз элинин “Эр Төштүк” эпосундагы мифологиялык каармандар каралат. Эмгектин максаты - кыргыз эпосундагы мифологиялык каармандарды бөлүп көрсөтүү жана азыркы кыргыз фольклористикасынын учурдагы агымы болгон эпикалык жанрдын өзгөчөлүктөрүн изилдөө. Каралып жаткан кыргыз эпосунун мифологиялык каармандары байыркы коомдордун дүйнөнүн түзүлүшү тууралуу идеяларынан келип чыккан. Фольклордогу мындай көрүнүштөрдү изилдөө эпостун жаралуу жана калыптануу процесстерине байкоо жүргүзүүгө мүмкүндүк берет. Изилдөөнүн талдоо системасына ажыдаар, Алп кара куш, Көкдөө, Жети баштуу желмогуз, Жалгыз көздүү дөө, Чоюнкулак ж.б. образдары кирет. Жогоруда айтылган мифологиялык каармандардын бардык образдары сюжеттин ырааттуу кыймылы менен бир мезгилде изилденет. Мифологиялык образдарды чагылдырууда эпостун генетикалык байланыштарына өзгөчө көңүл бурулуп, алардын узак жашоо процессинде акырындык менен өзгөрүп турушу да баса белгиленет.
Библиографиялык шилтемелер
Байжигитов, К. (1985). Кыргыз мифтери, уламыштары жана легендалары. Фрунзе: Илим.
Кайыпов, С.Т. (1990). Проблемы поэтики эпоса “Эр Тёштюк”: Часть 1. Гипербола. Сравнение. Фрунзе: Илим.
Кыдырбаева, Р.З. (1980). Генезис эпоса “Манас”. Фрунзе: Илим.
Кыргыз этногрфиясы боюнча сөздүк. (2005). Түз. О.К. Каратаев, С.Н.Эралиев. Бишкек: Бийиктик.
Мелетинский, Е. М. (1983). “Возникновение и ранние формы словесного искусства”. История всемирной литературы. Т.1. Москва: Наука. с. 23—52.
Молдобаев, И.Б. (1989). Эпос “Манас” как источник изучения духовной культуры киргизского народа. Фрунзе: Илим.
Окладников, А.П. (1972). Центральноазиатский очаг первобытного искусства: пещерные росписи Хойт-Цэнкер-агуй (Сэнгри-агуй), Западная Монголия. Новосибирск: Наука.
Эр Төштүк. (1996). “Эл адабияты сериясы”. II том. Бишкек: Шам.
Эрматова, А.Ж. (2021). “Эр Төштүк” жана “Көкүл” баатырдагы Чынар теректин жана алманын “ыйык дарак” образы катары берилиши. Вестник Ошского государственного университета. Vol. 2, No. 4, сс. 1233-1240. DOI: 10.52754/16947452_2021_2_4_1233. EDN: WKJHTB.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Версиялар
- 2023-06-15 (2)
- 2023-06-15 (1)
