КЫРГЫЗ ЖАНА АЛТАЙ ЭПОСТОРУНДАГЫ БААТЫРДЫН ТӨРӨЛҮШҮНӨ БАЙЛАНЫШТУУ МОТИВДЕРДИН САЛТТУУ БЕРИЛИШИ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948874_2023_1(1)_5Ачкыч сөздөр:
кыргыз жана алтай фольклору, орток сюжет, архаикалык мотив, баатырдын образы, эпосАннотация
Макалада кыргыз жана алтай эпосторундагы баатырдын төрөлүшүнө байланыштуу мотивдердин салттуу берилиши тууралуу кеп кылдык. Аталган элдердин эпосторунда башкы баатырдын укмуштуу болуп төрөлүү мотиви борбордук ролду ойнойт. Мунун өзү элди эркиндикке чыгаруучу баатырдын идеалдуу образынын алгачкы элесин камсыз кылып, анын андан аркы эпикалык, баатырдык тагдырынан үмүттөндүрөт. Изилдөөдө эки элдин эпосторундагы баатырдын төрөлүшүнө байланыштуу болгон көөнө сюжеттик элементтердин эпикалык мотив катары берилиши бир топ мисалдар, мифологиялык башаттар, элдик салт-санаалар жана символдор эске алынып, аларга болгон айрым көз караштар салыштырылып каралды. Макалада кыргыз жана алтай эпосторунун сюжеттик тутумундагы баласыздык, ата-энесинин түшүнө аян берүү менен болочоктогу баатырдын укмуштуу төрөлүшү мотиви иликтөөгө алынды.
Библиографиялык шилтемелер
Абдимиталип уулу, Н. (2022). “Обычаи, связанные с рождением ребенка у средневековых караханидов и современных кыргызов”. Вестник Ошского государственного университета, (3), 126-132. https://doi.org/10.52754/16947452_2022_3_126. EDN: DUMQTV.
Абдимиталип уулу, Н. (2023). “О некоторых фольклорных элементах в словаре Махмуда Кашгари “Диван Лугат ат-Турк”. Вестник Ошского государственного университета, (2), 101–106. https://doi.org/10.52754/16948610_2023_2_12. EDN: LKPOYE.
Алтай кай чөрчөктөр. Т.1. (1985). Туулуу-Алтай.
Байжигитов, К. (1985). Кыргыз мифтери, уламыштары жана легендалары. Фрунзе: Илим.
Жамгырчиева, Г. Т. (2015). Кыргыз эпосторундагы архаикалык мотивдер (“Манас”, “Эр Төштүк”, “Кожожаш” эпостору боюнча). Ош: Кагаз ресурстары.
Мурзакметов, А. К. (2005). Кыргыз ырым - жырымдары. Ош.
Кайыпов, С.Т. (1984). Поэтика эпоса “Эр Тёштюк”, ч.1. Бишкек: Илим.
Сарыпбеков, Р. (1987). “Манас” эпосундагы баатырдык мотивдердин эволюциясы. Фрунзе: Илим.
Суразаков, С.С. (1985). Алтайский героический эпос. Москва: Наука.
Эр Төштүк. (1996). “Эл адабияты сериясы”. II т. Бишкек: “Шам”.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Версиялар
- 2023-06-15 (2)
- 2023-06-15 (1)
