ТҮШТҮК КЫРГЫЗСТАНДЫН ОРТО ТОО БИЙИКТИК АЛКАГЫНЫН ЧЫЧКАН СЫМАЛ КЕМИРҮҮЧҮЛӨРҮ

Авторлор

  • Үсөн Атабеков Ош мамлекеттик университети
  • Сапарбай Абжамилов Ош мамлекеттик университети
  • Зейнегул Кудайберди кызы Ош мамлекеттик университети
  • Кылымбүбү Курсанбекова Ош мамлекеттик университети

DOI:

https://doi.org/10.52754/16948688_2024_1(4)_20

Ачкыч сөздөр:

ландшафт, синантроп, реаклиматизация, доминант, субдоминант, антропогендик- селитебди, экотон, агроценоз

Аннотация

Бул макалада Түштүк Кыргызстанда орто тоо бийиктик алкактарын байырлаган чычкан сымал кемирүүчүлөрдүн 8 түрүнүн 7 ландшафт (карагай, арча, бадал, табигый жээк өзөн токойлору, агроценоздор, антропогедик-селитебдик, шагал таштуу боорлор) боюнча сандык бөлүштүрүлүшүн  жана таралышын изилдөө жыйынтыктары берилген. Изилдөө жыйынтыктары чычкан сымал кемирүүчүлөрдүн ичинен доминанттык орунду токой чычканы үлүштүк катышы (27,4±0,83 %) ал эми, субдоминанттык орунду түркестан келемиши (13,7±0,64%)  ээледи. Ландшафттар боюнча кемирүүчүлөрдүн түрдүк курамы арча, карагай жана табигый жээк өзөн токойлорунда басымдуулук кылып 4төн түрдүн байырлаганы жана алардын пайыздык үлүшү (33,9±0,88 %), (22,8±0,78 %), 15,88±0,68% ди түздү.

Библиографиялык шилтемелер

Абдыкааров, А. М. Кулун-Ата мамлекеттик коругунда байырлаган сейрек кездешүүчү сүт эмүүчүлөр / А. М. Абдыкааров, А. Т. Кимсанова, Б. Пиримкул К // Вестник Ошского государственного университета. – 2021. – Vol. 2, No. 2. – P. 129-136. – EDN: UAAZJM.

Абдыкааров, А. М. Саркент мамлекеттик жаратылыш паркында байырлаган чычкан сымал кемирүүчүлөрдүн түрдүк курамы жана сандык бөлүштүрүлүшү / А. М. Абдыкааров, У. А. Атабеков, К. К. Курсанбекова // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Химия. Биология. География. – 2023. – No. 2(3). – P. 7-13. – DOI: 10.52754/16948688_2023_2(3)_2. – EDN: BLQHER.

Айзин, Б.М. Определитель грызунов Киргизской ССР [Текст] / Б.М.Айзин.– Фрунзе: Кирг. Респ. противочум. станция, 1947.- 40 с.

Алтыбаев К.И. Материалы к изучению паразито-хозяинных отношений мышевидных грызунов в Алайском природном очаге чумы [Текст] / К.И. Алтыбаев // Вестн. Ош. гос. ун-та: Весен. сес. «Активизация творческих возможностей молодых ученых вузов Юга Кыргызстана».– 2002.- С. 12-14

Алымкулова, А.А. Серая крыса в Чуйской долине [Текст]: автореф. дис. … канд. биол. наук ∕ А.А.Алымкулова. – Бишкек, 1997.- 25 с.Атабеков, У.А. Мышевидные грызуны Южного Кыргызстана [Текст] / У.А.Атабеков // Биол. науки Казахстана.- 2011.- №1.- С. 15-21.

Атабеков, У.А. Грызуны (Rodentia) Падыша-Атинского государственного заповедника [Текст] / У.А.Атабеков // Исследования живой природы Кыргызстана: сб.ст. / Биол.-почв. ин-та Нац. АН Кырг. Респ.– Бишкек, 2011.– Вып.1.- С. 38-41.

Атабеков, У.А. Распространение и численность популяций лесной мыши (Apodemus sуlvaticus L., 1758) в различных ландшафтах Южного Кыргызстана [Текст] / У.А.Атабеков // Исслед. живой природы Кыргызстана: сб. ст. / Биол.-почв. ин-т Нац. АН Кырг. Респ.– Бишкек, 2002.- Вып.4.- С. 140-143. Кузнецов, Б.А. Определитель позвоночных животных фауны СССР [Текст] / Б.А.Кузнецов.– М.: Просвещение, 1975. – Ч.3.- 208 с.

Кулназаров, Б.К. Материалы к изучению млекопитающих на преобразованных ландшафтах Южного Кыргызстана [Текст] / Б.К. Кулназаров, Г.А.Садыкова // Актуальные экологические проблемы Кыргызстана: Материалы Респ. науч. конф.- Ош, 1993.- С. 38-39.

Кулназаров, Б.К. Кыргызстандын жаныбарлар дүйнөсү, аларды коргоо жана сарамжал пайдалануу проблемалары [Текст] / Б.К.Кулназаров, Н.Б.Байдоолотов, Б.А.Токторалиев.–Ош, 1994.- 176 с.

Кулназаров, Б.К. Общая экология [Текст] / Б.К. Кулназаров.- М.: Крас. пролетарий, 1999.- 362 с.

Жүктөөлөр

Жарыяланды

2024-07-14

Кандай шилтеме берүү керек

Атабеков, Ү., Абжамилов , С., Кудайберди кызы , З., & Курсанбекова, К. (2024). ТҮШТҮК КЫРГЫЗСТАНДЫН ОРТО ТОО БИЙИКТИК АЛКАГЫНЫН ЧЫЧКАН СЫМАЛ КЕМИРҮҮЧҮЛӨРҮ. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Химия. Биология. География, (1(4), 159–165. https://doi.org/10.52754/16948688_2024_1(4)_20

Бул автор(лор)дун эң көп окулган макалалары