АДЫР-ТАЛААЛАР БИОТОБУН БАЙЫРЛАГАН ТАРАНЧЫ СЫМАЛ (PASSERIFORMES) КАНАТТУУЛАР
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948688_2024_1(4)_13Ачкыч сөздөр:
таранчы сымалдар, биотоп, адыр-талаалар, урбанизация, ландшафт, экосистема, орнитофаунаАннотация
Макалада, адамзаттын өнүгүү тенденциясынын натыйжасында урбанизация процессинин үстөмдүүлүк кылып бараткан учурундагы орнитофауналык изилдөөлөрдүн жыйынтыктары иликтенген. Кыргызстандын түштүк аймагындагы урбанизацияланган экосистемаларынын адыр-талаалар биотобун байырлаган таранчы сымал (Passeriformes) канаттуулары изилденген. Натыйжада, изилденген биотопту байырлаган таранчы сымал канаттуулардын түрдүк курамы, абсолюттук сандык көрсөткүчтөрү, доминант жана субдоминаттык абалдарды ээлеген түрлөрү эсептелген жана жыйынтык чыгарылган. Ошондой эле, изилденген объектилердин жыл мезгилдериндеги түрлөрүнүн сандык жыштыктары, келип-кетүү мүнөздөрү, экологиялык топтору жана орнитофауналык калыптануусу изилденген. Изилденген биотопто таранчы сымал канаттуулардын 50 түрү аныкталган. Сандык көрсөткүчтөрү боюнча: доминанттык абалды - майна (13,47%), субдоминанттык абалды- ала дуңга мукуру (7,43%); ала карга (6,79%); чөкө таан (6,65%); молдо торгой (5,99%) түрлөрү ээледи.
Библиографиялык шилтемелер
Blümel H, Blümel R. Wirbeltiere als Opfer des Strassenverkehrs. Abh. Ber. Naturkundemus. Görlitz 54, 1980. – Р. 19-24.
Абдыкааров А.М. Птицы города Ош и его окрестностей [Текст]: автореф. канд. биол. наук: 03.00.08 / А.М.Абдыкааров. –Бишкек, 2005. –25 с.
Второв П.П. Определитель птиц фауны СССР [Текст]: Пособие для учителей / П.П.Второв, Н.Н.Дроздов. – М.: Просвещение, 1980. – 256 с. ил.
Йост ван дер Вен Птицы Киригизии, 2002. Определитель позвоночных животных СССР. Часть 2.
Клаустнитцер Б. Экология городской фауны [Текст] / Б.Клауснитцер. – М.: Мир, 1990. – 246 с.
Константинов, В.М. Зоология позвоночных. [Текст]: учебник для студ. биологич. фак. педвузов / В.М.Константинов, Н.П.Наумов, С.П.Шаталова – М.: Академия, 2000. – 496 с.
Кузнецов Б.Б. Определитель позвоночных животных СССР. Часть 2. 1974.
Кулназаров Б.К. Научные проблемы экологии и охраны природы [Текст] / Б.К.Кулназаров // Вестник ОшГУ. №3. Серия естественных наук. – Ош, 2009. – С. 57-59.
Наумов, Р.Л Методика абсолютного учета птиц в гнездовой период на маршрутах [Текст]: Зоол. журнал: №1 / Р.Л. Наумов. –М.: 1965. –С. 81-92.
Преображенская Е.С. Экология воробьиных птиц Приветлужья [Текст]: / Е.С.Преображенская. – М.: 1998. КМК Scientific Press Ltd. 200 c.
Систематический список позвоночных животных Кыргызстана [Текст]/[Т.Хардер, В.И.Торопова, С.В.Кулагин и др.] – Бишкек, 2010. – 116 с.
Стамалиев К.Ы. Урбанизацияланган экосистемалардагы таранчы сымал (Passeriformes) канаттуулар [Текст] / К.Ы.Стамалиев, А.М. Абдыкааров // Вестник ОшГУ. Серия естественных наук. № 5. – Ош, - 2014. – С.
Стамалиев, К.Ы. Воробьинообразные птицы (Passeriformes) урбанизированных экосистем юга Кыргызстана [Текст]: автореф. дис. ... канд. биол. наук: 03.02.04 / К.Ы. Стамалиев. – Бишкек, 2014. – 26 с.
Стамалиев, К.Ы. Синантропные птицы урбанизированных экосистем юга Кыргызстана [Текст] / К.Ы.Стамалиев // Научный журнал «Фундаментальные исследование». № 11 (часть 5). – Москва, - 2014. – С.
Флинт, В.Е. Закономерности формирования орнитофауны городских лесопарков [Текст]: // В.Е. Флинт, А.Л. Тейхман. / Орнитология. – М.: Наука, 1976. – Вып. 12. – С. 41-58.
Шарип кызы, Г. Распространение, обитание, поведение и питание вороборотообразных в Кыргызстане / Г. Шарип кызы, У.А. Турдукулова // Вестник Ошского государственного университета. Химия. Биология. География. – 2023. – № 1(2). – с. 29-37. – DOI: 10.52754/16948688_2023_1(2)_4. – EDN: VYKDSO.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2024 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Химия. Биология. География
