«САРКЕНТ» МАМЛЕКЕТТИК ЖАРАТЫЛЫШ ПАРКЫНЫН ЧЫЧКАН СЫМАЛ (Muridae) КЕМИРҮҮЧҮЛӨРҮНҮН ВЕРТИКАЛДУУ ЖАНА ГОРИЗОНТАЛДУУ ТАРАЛУУСУ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948688_2024_1(4)_4Ачкыч сөздөр:
кемирүүчүлөр, прикладдык экология, индикатор, ландшафт, экоситема, эволюцияАннотация
Макалада 2015-2020 - жылдар аралыгында «Саркент» МЖПнын аймагында жүргүзүлгөн экспедициянын негизинде чычкан сымал кемирүүчүлөрдүн түрдүк курамы, отурукташуу жыштыгы боюнча жыйналган маалыматтарынын жыйынтыгы берилген. Натыйжада, парктын аймагынан чычкан сымал кемирүүчүлөргө мүнөздүү 7 түр Alticola argentatus, Microtus carruthersigalis, Apodemus sylvaticus, Mus musculus, Rattus turkestanicus, Microtus (M.) arvalis, Ellobius (E.) tancrei аныкталды. Доминанттык түр катары Apodemus sylvaticu, жалпы кармалган жаныбарлардын 43,7±2,18%, субдоминант Mus musculus - 18,2±1,70% түзөт. Чычкан сымал кемирүүчүлөр үчүн бир кыйла жагымдуу биотоптор дарак-бадал өскөн суу жээктери, арча, бадал токойлору. Alticola argentatus жана Microtus carruthersigalis экологиялык жактан ийкемдүү экендиги аныкталды. Демек, чычкан сымал кемирүүчүлөрдүн ар кайсыл түрлөрүнүн өздөрүнүн жагымдуу биотоптору болуу менен алардын таралуусу жана отурукташуу жыштыгы бир келки эместиги аныкталды.
Библиографиялык шилтемелер
Айзин Б.М. Грызуны и зайцеобразные Киргизии: (Экология, роль в поддержании природных очагов некоторых заболеваний) [Текст]. –Фрунзе: Илим, 1979. –С 119.
Бобринский Н.К., Кузнецов Б.А., Кузякин А.П. Определитель млекопитающих СССР [Текст]. –М.: Просвещение. 1965. –381с.
Карелин В.Г. Новое местонохождение мохноногого тушканчика в отрогах южного склона Алайского хребта //Тр. Среднеаз. научн. исслед. противочумн. ин-та. 1959. –Вып.6. –С325-326.
Кузнецов Б.А. Определитель позвоночных животных фауны СССР [Текст]. Ч.3. –М.: Изд-во Просвещение, 1975. –208с.
Кулназаров Б.К., Байдоолотов Н.Б., Токторалиев Б.А. Кыргызстандын жаныбарлар дүйнөсү, аларды коргоо жана сарамжал пайдалануу проблемалары [Текст]. –Ош, 1994. -168с.
Кулназаров Б.К. Развитие и совершенствование особо охраняемых природных территорий (ООПТ) как основы охраны генофонда млекопитающих Кыргызстана [Текст] //Индия и Кыргызстан: Взаимодействие Цивилизаций. Материалы Междунар. науч. конф., посвящ. 2200-летию Кырг. Гос. –Ош, 2003. –С.164-166.
Кулназаров Б.К., и др. Серая крыса (Rattus norvegicus) - новый вид для фауны млекопитающих юга Кыргызстана [Текст]. Вестник Ошского государственного университета. Серия естественных наук №6. –Ош: Билим, 2003. -С.16-17.
Кулназаров Б.К. Млекопитающие юга Кыргызстана, проблемы их охраны (монография). Биолого-почвенный институт НАН КР [Текст]. -Бишкек, 2008. -216 с.
Соколов В.Е. Систематика млекопитающих. [Текст] ⁄ В.Е Cоколов. Т.1. – М: Высш. шк., 1973. - 430 с.
Токтосунов А.Т. Грызуны Киргизии [Текст]. –Фрунзе, 1958. -170с.
Рокицкий П.Ф. Биологическая статистика. 3-е изд. [Текст]. –Минск: Высш. шк., 1973. -320с.
Янушевич А.И. и др. Млекопитающие Киргизии /Янушевич А.И., Айзин Б.М. и др.; [Текст]. Отв. ред. Громов И.М., Янушевич А.И. –Фрунзе: Изд-во Илим, 1972. -464с.
Имомали Уулу, Н. Кулун-ата мамлекеттик коругунда байырлаган ача туяктуулардын (Artiodactyla) учурдагы абалы / Н. Имомали Уулу, А. М. Абдыкааров // Вестник Ошского государственного университета. – 2019. – No. 4. – P. 11-15. – EDN: UMJEGO.
Абдыкааров, А. М. Саркент мамлекеттик жаратылыш паркында байырлаган чычкан сымал кемирүүчүлөрдүн түрдүк курамы жана сандык бөлүштүрүлүшү / А. М. Абдыкааров, У. А. Атабеков, К. К. Курсанбекова // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Химия. Биология. География. – 2023. – No. 2(3). – P. 7-13. – DOI: 10.52754/16948688_2023_2(3)_2. – EDN: BLQHER.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2024 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Химия. Биология. География
