ЭКОЛОГИЯЛЫК ПРОБЛЕМАЛАРДЫН ЖАНА ЖАГЫМСЫЗ ТАБИГЫЙ АБАЛДАРДЫН КАРТАЛАРЫН ЖАРАТУУ
DOI:
https://doi.org/10.52754/16948688_2023_2(3)_7Ачкыч сөздөр:
жагымсыз жана коркунучтуу кубулуштар, географиялык табигый системалар, жаратылыш системаларынын туруктуулугу, карта түзүү, ландшафтАннотация
Маанилүүлүк. Макалада жагымсыз жана коркунучтуу кубулуштардын түшүнүгү, алардын себептердин жыйындысы боюнча, жабырлануучулардын санына жараша классификациясы, обзордук карталарды түзүү маселелери, геосистемалардын жана алардын компоненттеринин туруктуулугун картага түшүрүү этаптары талкууланат. Автор бүтүндөй ландшафттын жана анын айрым компоненттеринин (атмосфера, жер үстүндөгү суулар, топурак ж.б.) туруктуулугунун карталарын жана жалпысынан антропогендик таасирлерге жана таасирлердин конкреттүү түрлөрүнө карата туруктуулуктун карталарын бөлүп көрсөтүүнү сунуш кылат. Ал ошондой эле ландшафттардын интегралдык туруктуулугунун ар кандай масштабдагы картасын түзүүнүн өзгөчөлүктөрүнө көңүл бурат. Туруктуулукту берилген табигый системанын өзүнүн баштапкы иштөө режимин сактап калуу потенциалы катары аныктоого болот. Ландшафттык-геохимиялык системалардын ар кандай типтери айрым техногендик таасирлерге ар кандай туруктуулукка ээ. Эң жалпы мааниде туруктуулук – геосистемалардын антропогендик таасирлерге туруштук берүү жөндөмдүүлүгү. Ландшафттардын (геосистемалардын) туруктуулугун физикалык жана химиялык бузулууга (мисалы, морфолитогендик базанын элементтерине, топуракка) туруштук берүү, белгилүү бир толуктук жана ылдамдыкта бузулуулардан кийин өзүн өзү калыбына келтирүү (биоталар үчүн) катары да аныктаса болот.
Библиографиялык шилтемелер
Матикеев К.М., Ош областынын географиясы // Фрунзе, 1988.
Мамирова, К.Н., Шакенова Т.К. (2021). Содержание курса естествознания в системе преподавания высшей школы. Вестник Ошского государственного университета, №1-2, сс. 105-113. DOI: 10.52754/16947452_2021_1_2_105. EDN: DZCUQQ.
Низамиев А.Г., Географическая наука в современности: необходимость повышения значимости и совершенствования структуры // Вестник Казахского национального университета имени аль-Фараби, т.42, №1, 2016, с.38-46.
МЧС КР, Мониторинг, прогнозирование опасных процессов и явлений на территории Кыргызской Республики, Глава 7, Ошская область// https://www.mchs.gov.kg/file/page/glava-7-oshskaya-oblast.pdf
Шербаева З.Э., Камчиев У.М. (2021). Геомаалымат тутумдар технологияларын колдонуу менен Кыргызстандын түштүгүндөгү токой ландшафттарын картографиялоо келечеги. Вестник Ошского государственного университета, No. 1-2, сс. 144-151. DOI: 10.52754/16947452_2021_1_2_144. EDN: GGNBZL.
Волкова И.С., Проскурина Н.В., Щербинина С.В., Проблемы регионального экологического картографирования" Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук // 2015, №12-8, с. 80-83.
Жүктөөлөр
Жарыяланды
Версиялар
- 2023-12-15 (2)
- 2023-12-15 (1)
Кандай шилтеме берүү керек
Саны (чыгарылыш)
Бөлүм
Лицензия
Copyright (c) 2024 Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Химия. Биология. География
